علیرضا ذیحق  

 حئکایه

                                    قالار خديجه‌ گؤره‌ر نتيجه‌

 

                 

  آتالارين‌ دئديگي‌كيمي‌ آدامين‌ بختي‌ ياتاندا حالوا ديش‌سينديرار. دوغروداندا بئله‌دير. منيم‌ده‌ دده‌مين‌ اگر عميم‌كيمي‌ وار ـ دولتي‌اولسايدي‌، ايندي‌ منده‌ اؤزومه‌ گؤره‌ بير آدام‌ايديم‌. آمماكاسيب‌چيليقين‌اوزو قره‌ اولسون‌كي‌ بيز گئتديك‌ كؤشن‌ده‌ سوموك‌سينديرماغا، عم‌اوغلوموز گئتدي‌ شهرده‌ درس‌ اوخوماغا. عم‌اوغلوموزاولدو معلم‌، بيز اولدوق‌ داباني‌ جيريق‌ كچل‌باش‌. نئيله‌مك‌دا هر كيمسه‌نين‌بير طالعي‌ بير بختي‌ وار. عم‌اوغلوم‌ معلم‌ اولان‌ گوندن‌ منده‌ معلم‌چيليك‌مشقينه‌ دوشدوم‌. آخي‌ ائشيتديگيمه‌ گؤره‌ آرزو ـ ديلك‌ مفلسين‌سرمايه‌سيدير.

                   بيز كار ـ كاسيب‌دا گرك‌ بير تَهَر سرمايه‌ميزي‌ ايشه‌ سالاق‌ يايوخ‌؟! ألي‌ أل‌ اوسته‌ قويوب‌ اوتورماقدان‌كي‌ ياخشيدير! بونا گؤره‌ده‌معلم‌چيليك‌ مشقينه‌ دوشَن‌ گوندن‌ تر ـ تله‌سيك‌ اكابر كلاسينا گئتمگه‌باشلاديم‌. گئجه‌لر يوخومدان‌ كسيب‌ باشلاديم‌ سواد اؤيره‌نمگه‌. خلاصه‌دؤرد ايل‌ سوموك‌ سينديراندان‌ صونرا ايكينجي‌ صنفي‌ بيتيرديم‌. آممادوزو بو دؤرد ايلده‌ نه‌قدر زور وئرديم‌ ايكي‌ كلمه‌دن‌ آرتيق‌ اؤيره‌نه‌بيلمه‌ديم‌. اودا بوكي‌ چؤره‌گه‌ «نان‌» دئيه‌رلر سويا «آب‌». عرض‌ اولسون‌خيتده‌كله‌ييم‌ نه‌ بوغوم‌ نه‌ اؤلدوروم‌ تازا آنلاميشديم‌كي‌ سواد اؤيره‌نمك‌يعني‌ فارس‌ ديلي‌ اؤيره‌نمك‌. بودا منيم‌ ايشيم‌ دئييل‌ايدي‌. ايش‌ايدي‌قضاايدي‌ ويراردي‌ بيردن‌ اؤز ديليمي‌ده‌ ياددان‌ چيخاردايديم‌، اوندا هامي‌دئيه‌ردي‌كي‌: ـ «گؤزه‌ل‌ آغا چوخ‌ گؤزه‌ل‌ايدي‌ ووردي‌ چيچك‌ده‌چيخارتدي‌» بونا گؤره‌ده‌ معلم‌چيليك‌ خيريندن‌ كئچيب‌ نه‌ دوه‌ سوتوايسته‌ديم‌ نه‌ ده‌ عرب‌له‌ گؤروشمگي‌. آللاه‌ هئچ‌ كسين‌ آرزوسونو گؤزونده‌قويماسين‌! منيم‌ده‌ آرزوم‌ گؤزومده‌ قالماسين‌ دئييب‌ بير خيرداجا نؤكرينيزوار باشلاديم‌ اونا سوت‌ ـ قاتيق‌ يئديدمگه‌كي‌ بلكه‌ تئزليك‌له‌ يئكه‌ليب‌،درسه‌ ـ مشقه‌ گئديب‌ اولسون‌ معلم‌. آمما بونودا دئمه‌لي‌يم‌كي‌ بالا ـ بالاعم‌اوغلومون‌ نابغه‌ اولدوغونا ايمان‌ گتيرميشديم‌. اوزده‌ عم‌اوغلوم‌ ايله‌ آرام‌اولماسايدي‌دا، دالدادا اونون‌ سواديندان‌ آغزيم‌ آچيق‌ قالاردي‌. ماشاءاللهائله‌ سوادلي‌ايدي‌كي‌ منيم‌ تك‌ سوادسيزلاين‌ قيامته‌ تك‌، ايشي‌ دئييل‌دي‌اونون‌ دانيشيقيندان‌ باش‌ چيخاردا. آللاه‌ اؤز آفاتيندان‌ ساخلاسين‌ماشاءالله ائله‌ غليظ‌ فارسجا ـ عربجه‌ كلمه‌لر ايشله‌ديردي‌كي‌ مسلمان‌ائشيتمه‌سين‌ كافر گؤرمه‌سين‌. عم‌اوغلومون‌ ائله‌ بو استعدادا صاحاب‌اولدوقونون‌ كؤلگه‌سينده‌ايدي‌كي‌ ترقي‌ پلّه‌لرين‌ بير ـ بير چيخيب‌معلم‌ليكدن‌ چاتميشدي‌ مديرليگه‌. عم‌اوغلوم‌ مدير اولان‌ گوندن‌ بري‌ داهاكنديميزده‌ آدام‌ تاپيلمازدي‌كي‌ اونا ايشي‌ دوشمه‌سين‌. چونكي‌ آللاهين‌بركتيندن‌ هر ائوده‌ بئش‌ آلتي‌ جوت‌ اوغول‌ اوشاق‌ تاپيلاركي‌ ايسته‌ر ـايسته‌مز گرك‌ مدرسه‌يه‌ گئديب‌ سواد اؤيره‌نه‌لر. سواد اؤيره‌نمگه‌ وامتحاندان‌ چيخماغادا نئچه‌كي‌ آللاه‌دا شاهددير، گرك‌ عم‌اوغلومون‌ بوغ‌ياغيسي‌ و چاي‌ پولوسو اونو دولمايا. يئنه‌ده‌ رحمت‌ قاباقكي‌ كفن‌اوغروسونا. سوروشاجاقسينيز نييه‌؟! عم‌اوغلوم‌ «مدير» اولان‌ گوندن‌اولوب‌ بيزيم‌ باشيميزا بير سياستمدار. اودا نه‌ سياستمداركي‌ سؤيله‌يير:«جمله‌ جهان‌ واقف‌ اولسون‌كي‌ بيزيم‌ ملت‌ يوخلويوب‌!» هارا يئتيريردايانمادان‌ فارسي‌ ديلي‌نين‌ نه‌قدر سركه‌دن‌ شيرين‌ اولدوغوندان‌ روايت‌لردئيير. كيمسه‌ده‌ ايسته‌يير: ـ «توركي‌ ديلي‌نين‌ نه‌ ايرادي‌ وار» دئيه‌ داها ايشي‌ياش‌دي‌. دوه‌ نظرم‌ بئله‌ گزه‌رم‌ ناغيلي‌دير. قلم‌ ـ مداد اونون‌ ألينده‌دير.بيردن‌ گؤردون‌كي‌ عزيز تبرليك‌ بالان‌، دؤرد ايلده‌ آنجاق‌ ائده‌ بيلدي‌بيرينجي‌ صنفي‌ بيتيرسين‌. جانيم‌ سيزه‌ دئسين‌كي‌ گونش‌ اوقدر باتيب‌چيخدي‌كي‌ خيرداجا نؤكريز أته‌ بويا دولدي‌. ياپيشديم‌ أليندن‌ آپارام‌مدرسه‌يه‌ يازديرام‌. كئچلين‌ توك‌دن‌ آجيغي‌ گلن‌كيمي‌ منيم‌ده‌ عم‌اوغلوموگؤره‌ن‌ گؤزوم‌ يوخ‌ايدي‌. داها چاره‌م‌ده‌ يوخ‌ايدي‌. منّت‌دن‌ كئچميش‌ايدي‌،منيم‌ اوغلوم‌ گرك‌ معلم‌ اولايدي‌. عم‌اوغلوم‌ مني‌ گؤره‌ن‌كيمي‌ آياغاقالخيب‌ عم‌اوغلولوق‌ احتراميني‌ يئرينه‌ يئتيردي‌. آمما دوزو ياخشي‌بيليرديم‌كي‌ پيشيك‌ آللاه‌ رضاسينا سيچان‌ توتماز. آللاه‌دان‌ گيزلين‌ دئييل‌سيزدن‌ نه‌ گيزلين‌، اوگوندن‌ بري‌ منده‌ باشلاديم‌ عم‌اوغلومون‌ بوغ‌ياغيسيني‌ يئتيرمگه‌. خيرداجا نؤكريزين‌ هوشوندان‌ ـ عقليندن‌ نه‌قدرتعريف‌له‌سم‌ يئنه‌ آزدير. ماشاءالله درسينده‌ اوقدر قاباغا گستميشدي‌كي‌دوزون‌ خبر آلاسينيز، بالا ـ بالا آز قاليردي‌ عم‌اوغلوسونون‌ يئرين‌ توتا.ائوده‌ نه‌ عيال‌ اونون‌ ديلين‌ باشا دوشوردي‌ نه‌ من‌. قاتيق‌ دوشاب‌ كيمي‌قاتيب‌ قاتيشيبديرميشدي‌. تومانا «شلوار» دئييردي‌ باشماقا «كفش‌»بورادايداي‌كي‌ ائششك‌ گتير معركه‌ يوكله‌. بونون‌ قارني‌نين‌ چؤره‌گين‌آنجاق‌ يئتيريرديق‌ هاردا قالسين‌كي‌ بيردانا ديلمانج‌دا توتوب‌ گتيره‌ايديك‌.داها گؤزلريم‌ چيخميشدي‌ كلّه‌مه‌. خيرداجا نؤكريزكي‌ بنده‌نين‌ آغازاده‌سي‌اولا، ائله‌ پوز ـ افاده‌ صاحابي‌ اولموشدوكي‌ گل‌ گؤره‌سن‌. أليني‌ آغدان‌قره‌يه‌ ويرميردي‌. دده‌سي‌ من‌ اولماسايديم‌ شاهليق‌ ـ تزارليق‌ ادعاسي‌داائده‌ردي‌. دوزو بيرگون‌ صبريم‌ توكه‌نيب‌ نه‌ يئييب‌سن‌ تورشلو آش‌.اوگوندن‌ بري‌ باشلادي‌ آدام‌ اولماغا. آمما دئمه‌گينه‌ عم‌اوغلومون‌ بو ايشدن‌خبري‌ اولوب‌ باشلاسين‌ داليمدا يامان‌ ـ يوغوزاكي‌ من‌ قولاقي‌ توكلويم‌.خيرداجا نؤكريزي‌ده‌ اؤيره‌تسين‌كي‌ من‌ ايله‌ دورسون‌ جنگه‌ ـ فنگه‌. بيرزامان‌ گؤزومو آچديم‌كي‌ بلي‌؟! يئنه‌ باشلاييب‌ اوتوزا «سي‌» دئيير أللي‌يه‌«پنجاه‌». ايسته‌ديم‌ آغزيمي‌ آچام‌ بير قولاق‌ بورماسي‌ وئره‌م‌كي‌، كنددن‌چيخيب‌ كندي‌ دانان‌ كيمي‌، بيردن‌ دئدي‌: «گلين‌ اويناماق‌ باشارمير دئييرائو أگري‌دير»

                   گؤزونوز پيس‌ گون‌ گؤرمه‌سين‌، أل‌ آتديم‌ آغاجا دوشدوم‌جانينا. ووركي‌ يورولاسان‌. كتاب‌ دفتر قالمادي‌كي‌ باشينا چيرپيپ‌ جيريق‌ ـويريق‌ ائتمه‌يم‌. رحم‌ زاد دا تانيميرديم‌. كَسسَك‌ آتانين‌ جاوابي‌ داش‌ايدي‌.باشينيزي‌ نه‌ آغريديم‌ اوگوندن‌ ياپيشديم‌ أليندن‌ آپارديم‌ كؤشنه‌.. ايندي‌اودا اؤزونه‌ گؤره‌ بير أكينچي‌دير. بيچين‌ واختي‌ ائله‌ ايشله‌ييركي‌ منده‌ اونون‌آياغينا يئتيره‌نمي‌ره‌م‌. داها ائله‌ آدام‌ اوزلو دانيشيركي‌ بير كلمه‌ «فارسي‌»آغزيندان‌ ائشيده‌نمه‌سن‌. آمما اودا منيم‌ كيمي‌ آرزو ائله‌ييركي‌ اوغلو معلم‌اولا. آللاهي‌ نه‌ گؤروبسن‌، قالار خديجه‌، گؤره‌ر نتيجه‌!

1360