اصلی و کرم ---- ایکینجی قیسمت
الدی کرم، گؤرک آتاسینا نه دئدی:
کئشیش باغچاسیندا بیر گؤزل گؤردوم، عاغلیمی باشیمنان آلدی، نه چاره؟ داراییب زولفونو، تؤکوب اوزونه، سریمی سؤودایا سالدی، نه چاره؟
من ده بیلدیم بو بیر ترسا قیزیدی، سحردن پارلامیش دان اولدوزودو، یاشیل باش سونادی، گؤللر قازیدی، عاغلیمی باشیمدان آلدی، نه چاره؟
دردلی کرم دئیر فورقتیم قاتی، کسکیندی قیلینجی، یویرکدی آتی، او، عیسوی، من محممد هوممتی، اتشی سریمده قالدی، نه چاره؟
سؤز تامام اولدو، ضیاد خان دئدی: - اوغول، سنین دئدیکلریندن من بیر شئی باشا دوشمه دیم. ایر آشیقسان، دئ گؤروم کیمی ایسته ییرسن، سنین اوچون آلیم.
کرم اوچ یاشیندا اوشاق کیمی باشلادی آغلاماغا. ضیاد خان اوغلونون یانیندان چیخیب، بیر باش دیواناگلدی، تاختینا چیخیب امر وئردی کی، هر کیم منیم اوغلومون دردینی بیله، من اونو دونیا مالیندان قنی ائلرم. شهرده طبیب قالمادی گلمه میش اولا، آما هئچ کیم کرمین دردیندن بیر شئی آنلایا بیلمه دی. بیر گون کرم اوتورموشدو باغدا، اؤزو ده چوخ داماقسیزدی. بیر قاری ائشیتدی کی، ضیاد خانین اوغلو خسته دی، هئچ کیم ده اونون دردینی تاپا بیلمیر، دئدی: - هر نه اولور-اولسون گرک من کرمین دردینی تاپام، بلکه ضیاد خان منه بیر قیرمیزی دونلوق وئره.
قاری عصاسین الینه آلیب، اؤزون یئتیردی ضیاد خانین باغینا، گؤردو کرم چوخ قمگین اوتوروب، گؤزلری یول چکیر، دئدی: - اوغول، شهرین گلینلری، قیزلاری، اوغلانلاری گولشن باغینا سئیره چیخیبلار، سن نه اوچون بورادا تک-تنها اوتوروبسان؟ کرم دئدی: - قاری ننه، سننن بیر سؤز سوروشاجاغام. آنجاق بو سؤز ایکیمیزین آراسیندا قالمالیدی.
قاری دئدی: - اوغول، قاری کی وار، بیر اوووج داریدی. هارا سپله سن، ائله اوراداسا قالار. سن سؤزونو دئ! کرم دئدی: - ننه، او قیزلارین ایچینده کئشیشین قیزی دا اولاجاقمی! قاری دئدی: - اولاجاق. کرم دریندن بیر آه چکدی. قاری ایشی باشا دوشدو، بیلدی کی، کرم مریمه اشیقدی. بالاغینی قاتلاییب، اؤزونو ضیاد خانا یئتیردی، دئدی: - ضیاد خان، اوغلووون دردینی بیلمیشم. ضیاد خان سوروشدو:
- اوغلومون دردی ندی؟ قاری دئدی: - اوغلون کئشیش قیزی مریما آشیق اولوب. ضیاد خان ایشی یقین ائله یندن سونرا قارییا پول وئریب یولا سالدی، هامان ساعات کئشیش اوچون آدام گؤندریب، حوضورونا چاغیرتدیردی. کئشیش ضیاد خانین هوزورونا گلیب، ادب-سالامینی یئرینه یئتیردی. ضیاد خان اونا اوتورماغا یئر گؤستردی. کئشیش اوتوردو، ضیاد خان دئدی: - کئشیش، منیم اوغلوم سنین قیزینا آشیقدی، بو گون-صاباح گرک تویلارینی ائلیک. کئشیش دئدی: - منیم گؤزوم اوسته! آنجاق منه اوچ آی مؤهلت وئر، تداروک گؤروم. ضیاد خان راضی اولور، اوسته لیک اونا بیر اوزوک وئردی کی، قیزا وئرسین. کئشیش اوزویو الاندان سونرا بیر باش ائوینه گلدی، آروادینی چاغیریب دئدی: - آرواد، ضیاد خان قیزی الیمیزدن آلاجاق. گل قاچاق! ارواد راضی اولدو، هامان گون ائوده اولان هر نه شئیلری واردیسا ساتدیلار، سحر اچیلمامیش کؤچ-کولفتنن شهردن چیخیب قاچدیلار. اونلار قاچماقدا اولسون، سنه کیمنن دئییم، صوفیدن. صوفی ایشدن خبردار اولان کیمی کرمین یانینا گلیب دئدی: - آتان کئشیشین قیزینی سنه آلدی، نیشان دا تاخدیلار. کرم بونو ائشیدن کیمی سازینی سینه سینه آلیب دئدی: وعده سی چاتینجا، سوسن، سونبولون، صفاسین چکمه یه دال گلسین، گئتسین! سورگین دونیانین ذؤوق-صفاسین، بوینا دولانماغا قول گلسین، گئتسین!
سوسن ندی، سونبول ندی، گول ندی، اغ اوزونده قوشا-قوشا خال ندی، شکر ندی، شربت ندی، بال ندی، وئر، آغزیم ایچینده دیل گلسین، گئتسین!
دوست باغیندا سوسن، سونبول منیمدی، بوداغیندا اؤتن بولبول منیمدی، باغچادا خار گؤرمه ین گول منیمدی، اؤپمک چون دوداغا خال گلسین، گئتسین! شاه گلیب فتح ائتدی بو کرم کانی. کرمین آشیغی، معشوقو هانی؟ قورخورام قاچیردا اصلی سونانی، قویما اوسته غئیر ال گلسین، گئتسین!
سؤز تامام اولدو. کرم یاری شاد، یاری ناشاد منزیلینه کئچیب، دوز اوچ آی گؤزله دی. بیر گون بوتاسی یادینا دوشوب، سازینی الینه آلیب، آتاسی نین یانینا گلدی. ضیاد خان خبر آلدی:
- اوغول، بئله گلمگی نین سببی ندیر؟ کرم سازینی آلیب، گؤرک آتاسینا نه دئدی:
اشدی گئتدی قارلی داغین آردینا، خان اصلیم یادیما دوشدو، آغلارام. هئچ طبیبلر چاره ائتمز دردیمه، خان اصلیم یادیما دوشدو، آغلارام. داغلارین بورچوسو منه یورد اولدو، مئشه سینده آسلان اولدو، قورد اولدو، بو اوچ آی منه بیر بؤیوک درد اولدو، خان اصلیم یادیما دوشدو، آغلارام. اوجا داغ باشیندا اؤتوشور قوشلار، مارالیم قاچیبدی، کیملر گؤرموشلر؟ دردیمی آنلاماز قارا کئشیشلر خان اصلیم یادیما دوشدو، آغلارام. هئی آغالار، بودو سؤزون ازه لی،
پاییز اولار، باغلار تؤکر خزه لی، درد آنلاماز بو یئرلرین گؤزه لی، خان اصلیم یادیما دوشدو، آغلارام.
دردلی کرم دئیر، بو دردیم بیتمز، یاریمین سؤوداسی سریمدن گئتمز، یوز مین اؤیود وئرسز، بیری کار ائتمز، خان اصلیم یادیما دوشدو، آغلارام.
سؤز تامام اولدو، ضیاد خان دئدی: - اوغلوم، بو گون صبر ائله، صاباح کئشیشین قویدوغو ایغرار تامامدی، ییغیشیب، بیرلیکده گئدریک سنین بوتاوو گتیرمه یه.
ائرته سی گون ضیاد خان بؤیوک جاه-جلالنان ییغیشیب، کئشیشین ائوینه گلمه یه بینا قویدولار. بیر قدر یول گئدندن سونرا کرم دئدی: - سیز یاواش گلین، من آتیمی چاتیب، سیزدن قاباق گئدجیم. ضیاد خان راضی اولدو. کرم آتینی چاپیب، بیر قدر گئتمیشدی کی، یولدا ایکی نفر پییادایا راست گلدی. کرم اونلاردان خبر آلدی: - هاردان گلیب، هارالارا گئدیرسینیز؟ دئدیلر: - کندده بیر کئشیش وار، اونون یانینا گئتمیشدیک کی، کیتابا باخدیراق، گئدیب گؤردوک کؤچ-کولفتیینن کؤچوب گئدیب. کرم بئله ائشیدنده آز قالا عاغلی باشیننان چیخدی. بیر قدر آتینی سوردو، گؤردو کی، قارشیداکی داغلارین باشینی دومان بورویوب. آتینی ساخلاییب، گؤرک داغلارا نه دئدی: خان اصلیم زنگیدن فرار ائله ییب، یول وئرمگین، باشی دومانلی داغلار! بئله گئتمیش آتاسی ایله آناسی، یول وئرمگین، باشی دومانلی داغلار! قالخیشدیلار خانلار، آغالار تویا،
زنگی نین آدامی باتیبدی لویا؛
اوچوبدو الیمدن بیر آغسا مایا،
یول وئرمگین، باشی دومانلی داغلار. دردلی کرم بو عشق ایله بیشمیشدی، سئودا اوچون جان-باشیندان کئچمیشدی؛ اصلی، کئشیش خوی اوستونه کؤچموشدو، یول وئرمگین، باشی دومانلی داغلار!
کرم آتینی چاپیب، اؤزونو کئشیشین باغینا سالدی. آتدان دوشوب، هر طرفی گزدی. اصلیدن بیر ایز تاپمادی؛ گؤردو کی، دوغرو دئییرمیشلر، له له کؤچوب، یوردو بوش.
کرمین دردی توغیان ائله دی.
آلدی، گؤرک نه دئدی:
گلدیم دوست باغینا، ائیله دیم نظر، گؤردوم یارین باغچاسیندا گول یئری. اغ بوخاغا دنه-دنه دوزولموش، عاغلیمی باشیمدان آلدی خال یئری
چاغیریرام گئجه-گوندوز من جلیل، اوستوموزده قادیر مؤولام هم دلیل؛ اغ کفه نی قملی، ایینه سی ملول، بللی یارین کفه نینده ال یئری.
عرض-حالیم یازدیم من اصلی دوستا، اونون اوچون اولدو کؤنول شیکسته، یاسدیغی قان آغلار، یورغانی یاسدا، دؤشک جاواب وئرر منده یول، یئری!
کرمینی آتمیش، یادلاری توتموش، دردینی توپلاییب، دردیمه قاتمیش، الا گؤزدن چاغلاییبان یول ائتمیش، وفالی دوست اوتاغیندا سئل یئری.
کرم سؤزونو تاماما چاتدیریب، اؤزونو یئتیردی همیشه اصلی کؤلگه سینده اوتوران سرو آغاجینا. اورگیننن قارا قان آخا-آخا سرو آغاجینی قوجاقلاییب، گؤرک اصلینی اوننان نئجه خبر آلدی: دور، سرو، دور، سننن خبر سوراییم، سرو آغاجی، سنین مارالین هانی؟ گؤزومدن آخیتما قانلی یاشلاری، سرو آغاجی، سنین مارالین هانی؟
الچاقلی-اوجالی قارشیدا داغلار، کؤنلوم اینتیظاردی، گؤزوم قان آغلار، خسته نین حالیننان نه بیلر داغلار؟ سرو آغاجی، سنین مارالین هانی؟
دوغرو سؤیله مه سن، قددین اَییلسین، قارغارام مؤولادان، بئلین بوکولسون، بیر آه چکیم یارپاقلارین تؤکولسون، سرو آغاجی، سنین مارالین هانی؟
کرم دئیر، گؤز یاشلاری تؤکرم، ویران باغدا بولبول اولوب اؤترم، یاریمین یولوندا باشدان کئچرم، سرو آغاجی، سنین مارالین هانی؟
کرم، سرو آغاجیننان هئچ بیر جاواب آلا بیلمه دی، دؤنوب کئشیشین ائوینه طرف گلدی. گؤردو کی، کئشیشین ائوی اوچولوب، ویران اولوب. کرمین داها دا دردی آرتدی. سینه سازینی آلیب، گؤرک نه دئدی:
کئشیش باغچاسینا گلدیم، گؤردوم نازلی یاریم گئتمیش. باغ گؤزومه خور گؤروندو، ساللانیب گزه نیم گئتمیش.
جانیم هسرتدی گؤزونه، شکردن شیرین سؤزونه؛ سییاه زولفون آغ اوزونه داراییب تؤکه نیم گئتمیش.
بویو بنزردی فیدانا، اودلار سالدی شیرین جانا، منی قویوب یانا-یانا، ساللانیب گزه نیم گئتمیش.
گولسوز باغا بولبول گلمز، گوللو باغلار ویران اولماز،- کرم سنسیز بوردا قالماز، هارای اصلی خانیم گئتمیش.
کرم اصلینی آختارا-آختارا باغی گزیردی، باخدی کی، کنارداکی گول باغیندا بیر قیز سئیر ائدیر. کرم ائله بیلدی کی، بو اصلی خاندی.
اؤز-اؤزونه دئدی: آخ، بیوفا یار!
منی آغلار قویوب، اؤزو باغدا سئیر ائدیر. آلدی سازی گؤرک نه دئدی:
آلا گؤزلو، نازلی دیلبر، گولونمو اولدون، گولونمو اولدون؟ ازل منیم ایدین عنبر، ائلینمی اولدون، ائلینمی اولدون؟
پنجره یه چکیب پرده، سن اوغراتدین منی درده؛ من گئدیرم، سن بو یئرده قالانمی اولدون، قالانمی اولدون؟
ائویمیزین دالی اییده، اییدنین اوجلاری گؤیده، دؤشمه لی ائیوان اؤیده گلینمی اولدون، گلینمی اولدون؟
آینانی آلدین دیزینه. سورمه نی چکدین گؤزونه، سن بزک وئریب اؤزونه. خانیممی اولدون، خانیممی اولدون؟
گردنه تؤکدون تئلینی، ایشلتدین فیتنه-فئعلینی، بوکدون کرمین بئلینی، قنیممی اولدون، قنیممی اولدون؟
قیز کرمه طرف گلیب دئدی: - اوغلان، من اصلی دئییلم. سنین آرادیغی اصلینی، نه مودتدی کی، آتاسی گؤتوروب گئتدی. هارا آپاردیغینی دا بیلمیرم.
کرم دؤنوب آغلایا-آغلایا سرو آغجینا طرف گئتدی. ضیاد خان نئچه-نئچه آداملارنان کئشیشین باغینا داخیل اولوب گؤردولر کی، له له کؤچوب، یوردو بوش. بورالاردا کئشیش نه گزیر.
ضیاد خان آدام گؤندردی کئشیشدن بیر خبر بیلسین، اؤزو ده صوفینی آلیب یانینا، کرمه آختارماغا باشلادی. گلیب هامان سرو آغاجی نین دیبینده کرمی اغلار بیر حالدا تاپدیلار. صوفی کرمی یئردن قالخیزدی. ضیاد خان خبر آلدی: - اوغلوم، بو نه حالدی دوشوبسن؟ بس کئشیش هارادادی؟ کرم دئدی:
- آتا، ایذن وئر دردیمی سازلا دئییم. دیل ایله دئسم، دیلیم آلیشیب یانار. ضیاد خان ایذن وئردی، کرم آلیب سینه سازینی، گؤرک آتاسینا نه دئیجک: فلک منی باغا باغبان ائیله دی، دوست باغینا هئچ گیرمه دیم، آغلارام. عالم دردی بسله دیگیم گوللری. بیر گول دریب اییله مه دیم آغلارام.
گؤرونمور هئچ بو یئرلرین سولتانی،
بو خسته کؤنلومون طبیبی هانی؟ ازلدن سئومیشدیم من اصلی خانی،
قول بوینونا هئچ دیمه دی، آغلارام. گؤرونمز، گؤرونمز منیم مارالیم، کسیلدی، قالمادی صبریم، قراریم؛ قارا کئشیش(قاراملیک) قیزی اصلیدی یاریم، یار حالیمی هئچ بیلمه دی، آغلارام.
کرم دئیر، زالیم فلک نئیله دی، خنجر ایله باغریم باشین تــئیله دی، اصلی خانیم منه نه لر ائیله دی، ایلقاریندا دوز اولمادی، آغلارام.
سؤز تامام اولدو، کرم باشلادی آغلاماغا، بئله کی، گؤزوننن باهار بولودو کیمی یاش آخیردی.
ضیاد خانین کئشیشین دالینجا گؤندردیگی آداملار گئری قاییتدیلار، کئشیشین قاچدیغینی خبر وئردیلر. ضیاد خان کور-پئشمان اوغلونو یانینا آلیب، ائوینه قاییتدی. کرم اؤز منزیلینده سارالیب-سولماغا باشلادی. ضیاد خانا خبر گئتدی کی، بس اوغلون پیس حالدادی. ضیاد خان هامان ساعات بیر نئچه مؤعتبر شخصلری اوغلونون یانینا گؤندردی کی، احوال-پورسانلیق ائلسینلر. ضیاد خانین آداملاری گئتدیلر کرمین یانینا. کرمنن هر نه سوروشدولارسا، جاواب وئرمه دی. اونا اؤیود-نصیحت وئردیلر، کؤنلونو آلدیلار. اخیردا کرم سازی سینه سینه باسیب دئدی:
الا گؤزلو، قلم قاشلی، منیم سونام گؤلدن اوشدو، منی قویدو اینتیظاردا، واریب، غئیری گؤله دوشدو.
بیزیم ائللر گول باغیدی، کؤنول عشقین بولاغیدی؛ یئل اثر، زولفون داغیدی، ایندی فورصت بئله دوشدو.
هر زامان چکرم یاسی، سیلینمز کؤنلومون پاسی؛ سریمین گئتمز سئوداسی، التون کمر بئله دوشدو.
هانی سئودیسیگیم، هانی؟ یولوندا قویموشام جانی، کرم سئودی اصلی خانی، او دا قوربت ائله دوشدو.
سؤز تامام اولدو. کرم اوزوقویلو ییخیلیب، آغلاماغا باشلادی. آداملار گئری قاییدیب، احوالاتی ضیاد خانا خبر وئردیلر.
ضیاد خان بو دفعه اؤزو صوفینی ده گؤتوروب، کرمین یانینا گلدی. گؤردو کی، اوغلو او اوغول دئییل، پاییز یارپاغی کیمی سارالیب سولوب. کرم آتاسینی گؤرنده سازی سینه سینه باسیب دئدی:
اصلیم کؤچ ائله دی وطن ائلیندن، رقیبلرین خاطیر ائوی خوش اولسون! بو آیریلیق بیزه گلدی مؤولادان، اغلایالیم، گؤزلریمیز یاش اولسون!
عجب آیری دوشدوم نازلی یاریمدان، یولوندا کئچدیگیم سانو سریمدن، یازیلدی بیزیمچین مؤولا کریمدن، عاشیق گرک مین بلایه توش اولسون!