21 اینجی عصرین آتابابا سؤزلری

21-ci əsrin atalar sözləri

1. Dağ dağa rast gəlməsə, deməli bu normal haldı.
2. Keçinin ölümü gələndə başını çobanın mobil telefonuna sürtər.
3. Keçəl suya getməz. Çünki evinə su çəkdirib.
4. Yeyərsən qaz ətini, görərsən ləzzətini. Əsas odur ki, quş qripi olmasın.
5. Dost dosta zəng gərək zəng, etməsə sms gərək.
6. Qəssab kontur axtarır keçi abunə hayında.
7. Dövlətdə dəvə, övladda dəvənin balası.
8. Gözəllik ondu, doqquzu pantalondu.
9. Day-day igidin yaraşığıdı.
10. Suyun lal axanı, adamın manitora baxanı.
11. Halva-halva deməklə sevgili görüşə gəlməz!
12. Meşədə armudun ən yaxşısını ayı yığıb mürəbbə bişirər.
13. Atı atın yanına bağlasan həmrəng olmasa da, bir dənə balaca at da peyda olar.
14. Dünənki cücə bugünki xoruza müğənnilik öyrədir.
15. İki eşşəyin arpasını bölə bilmirsənsə, ver arpanı eşşəklərin özlərinə, özləri öz aralarında böləcəklər.
16. Qonşu qonşu olsa evə "levi" işıq çəkdirmək olar.
17. Ölünün dalınca danışmazlar!Ölü eşidə bilər.
18. Dişləməyən çeynəməz.
19. Gözlər qəlbin aynasıdır, burun qəlbın vintilyasiyası , qulaqlar isə qəlbin krosnu antennası.
20. Palaza bürün İran sərhəddini keç. 21. Hər oxuyan "Yeni Ulduz" olmaz.
22. Qız ağacı-palma ağacı hər gələn bir daş atar. Qızın başı-gözü partlayar.
23. Bağa baxarsan bağ olar, baxmazsan qaçqınlar dolar.
24. Ot kökü üstə bitər. Asfaltda mərkəzi yolun ortasında.
25. Atan sarımsaq anan aci soğan. Sən hardan oldun "Miss Sweet-2007"?
26. Qaş düzəltdiyin yerdə vurdun linzanı saldın.
27. Burada mənəm, Bağdadda kor Səddam.
28. Dostunu mənə göstər, mən sənə deyim dostun kimdir.
29. Köhnə sauna-köhnə cakkuzi.
30. Qızım, sənə deyirəm, sakit, gəlnimiz eşitməsin

 31. Faiq Ağayev Samir Bağırova Samir Bağırov deməsə bağrı çatlıyar.
32. Çata gir tayını tap. 33. Allah dəvəyə qanad versəydi, dəvəquşu adını dəyişib inəkquşu eliyərdi.
34. Keçəl dərman tapsaydı, səhiyyə naziri həbs olunmazdı.
35. Uşağı buyurma, özün yüyür.
36. İmpotentin bir oğlu oldu, vurdu arvadın gözün çıxardı.
37. Gecə bəzəyi-Avropa oteli bəzəyidi.
38. Xeyirsöyləməzə dedilər xeyir söylə, dedi: "Mənnən məzələnirsiniz?!"
39. Ağac bara getdikcə, başını polis idarələrinə salar.
40. Könlü balıq istəyənin quyruğu akvariumda gərək.
41. Arvadın sözünə qulaq as. Qulağında "nauşnik"lə.
42. Çörəyi ver çörəkçiyə, de ki, çəkisi azdı.
43. Aslanın erkəyi dişisi olmaz. Aslanlar mavidirlər?
44. Arxalı köpək qurdu salar KPZ-yə.
45. Qara kişmişı cibə tökərlər, ağ ayranı itə. Kişmişin ayrana nə dəxli var?
46. Qara qızın problemi var.
47. Müğənni ulduz görməsə ölməz.
48. İt hürər karvan keçər. Karvanın yuxarıda adamı var.
49. Bağda ərik var idi salam-əleyk var idi. Bağda ərik qurtardı, əncir yetişdi.
50. Sevgi sevən mərd olar, sevməyən namərd olar. Sevəsən ayrılasan, bax bu yaman mırt olar. .
51. Qız evi restoran danışır, oğlan evinin xəbəri yox.
52. Soğan yeməmisənsə niyə it iyi verirsən?
53. Od olmayan yerdə kabab bişirmək olmaz.
54. Səndən hərəkət, məndən bərəkət. ( Vergilər imkan versə)
55. Anasına bax qızını al, atasına bax maşınını.
56. Röya zənciyə qara demiş, zənci gülməkdən ölmüş.
57. Torpaq deyər- Öldürmə məni, firla məni balalarının başına. . .
58. Kasıb öləndə molla məzuniyyətdə olar.
59. Batırmayan bəbəyə pampers yoxdur.
60. Ayı qandı-kürd qandı

ضرب المثل های ترکی آذربایجانی

ضرب المثل های ترکی آذربایجانی

 

اسنه ماغ اسنه ماغی گتیرر وای سامانلیق داشینا
کؤرتوددوغون بوراخماز
قوچ ایت دایی سیناچکر،خاتون قیزخالاسینا
دین سیزین کی ایمانسیزدی
اولمه اششکیم یونجابیتینجه
بوشلی بوشلونون ساغلیغین ایستر
مالین بک ساخلاقونشون اوری توتما
چولمک دیغیرلاناردوواغین تاپار
اصیل ایتمزیاغ ایئیمز
مال گئدربیریاناایمان گئدرمین یانا
دالدان آتان داش تؤپوغادئیر
سؤزسؤزی گتیررآرشین بئزی
چک زحمت گؤرلذت
چؤخ دولانان چؤخ بولر (چؤخ دولانان تؤپوغاداش دئیر)
دوه اوینویانداقاریاغار
نانجیبه چالاسی یا گئتمه
اششک ساتان کؤششک آلانماز
قونشی پایی یاخچی دی بیرگون سنده بیرگون منده
قونشی قونشویاباخارجانینی اودایاخار
خؤروزیؤخویدی سحرآچیلمیردی؟
جوجه نی پائیزداساناللار
یاغ یؤغوتداندی،یؤغوت یاغدان
گلین اؤینویانماز دیئراوتاق ایری دی
موساهیبین باب ائیله،گؤرن دئسین هابئیله
قارا قارقانین بالاسی اؤزونه شیرین دی
ایگنه هامی نی بئزر اؤزی لوت گئزر
کردالی کردارین ئیئر،کردارسیزلار کؤینک گیرر
حالواحالوادئمگیلن اغیزشیرین اؤلماز
چیراخ اوز دوره سینه ایشیق سالار
دلی دلی یه باخار،چوماغین ایری توتار
دلی یه یئل وئرالینه بئل وئر
سوزی آت یئره صاحابی گؤتورر
سوزی باجان دئمه باجین باجیسی وار
کار ائشیتمز اویدورار
دالدان آتیلان داش تو پوخدان دئییر
اورکن نه قدر اوزون اولسادا دوغاناقدان کئچر
ایت هورر کاروان کئچر
ال الی یووار الده اوزو
دوز یولون یئریه بیلمیر شخملیقدا شلتاق آتر
قاشینی قائیران دئیردی ووردی گوزینی چیخاردی
بیچاق دسته سینی کسمز
ایلان هر یئرده ایری گئتسه اوز یوواسینا دوز گئدر
کچل باخار گوزگیه آدینی قویار اوزگیه
دووه اوینیاندا قار یاغار
پیشیگین آغیزی اته چاتماز دئیر منداردی
بیر ساعتدی تنبکی یانیر الان دئیر نه توستیسیدی
باغدا اریک واریدی سلام علیک واریدی باغدان اریک کوتاردی سلام علیک کوتاردی
گلین اوینیا بیلمز دئیر اتاق ایریدی
گلین اوجاقا گلر
قوناق قوناقی ایسته مز ائو ییه سی هر اکیسینی
تزه یونجا ائششگه باش آغریسی گتیرر
سره دن قالان قوتور اولار
ائل گوجی سئل گوجی
درمانچی آجینان اولیر کووزه (درمانچینین سهمی ) گوتیرمیر
خیاطین اگر اینه سینن ساپی ائتمه سیدی گونده اون دست کت شلوار تیکردی
کچلین آدینی قویاللار زلفعلی کورین آدینی قویاللار نورعلی
کور توتدیقینی بور آخماز
اوجوزدی اتین شورباسی اولماز
الله ایکی یومروغو بیر باشا وورماز
بوننان فاتیا تومان اولماز
سو آخیب یولون تاپار
قازان هللنیب قاپاغین تاپار
قازان قازان دییر دیبین قارادی
ایگید اوغلان داییسینا چئکر خانم قیز خالاسینا
مثلده معرفت اولماز
هم خدانی ایستیر هم خرمانی
ایش گوردیرنین دی گورنین دگیر
ایری اوتیراق دوز دانیشاق
دلی قوییا بیر داش آتار یوز آغیلی چیخاردا بیلمز
تولا ایتدنده موندار اولار
یئر برک اولاندا اوکوز اوکوزدن اینجی یر
ساخلا سامانی گلر زامانی
ایت ایتدیگین ترک ایتسه ده سومسیکلیگین ترک ائتمز
یورقانا بورین ائلنن سورین
کئچینین قوتورو بولاقین گوزینن سو ایچر
یئمیشین یاخچیسینس چاققال یئیر
جوجه نی پائیز آخیرنده ساییاللا
چادراسیزدیخدان ائوده قالیبدی
جالانان سو بیر داها کوزیه قایتماز
جوجه یومرتادان چیخار قابیقینی بئگنمز
دوز یئیب دوزقابینی سیندرمازلار
صبریله قوورادان حلوا پیشر
ایله بیل آغزینا قویوت آتیبدیر
یاخاما سانجاق ساچمیبسان کی
کورا نه گئجه نه گوندوز
دونیانی بوغدا توتسادا کهلیگین روزیسی چینقیلدیر
دردلی دئینگن اولار
باشدا آغیل اولماسا بدن عذابدا اولار
ائل اوز دلی سینی بور آخماز
چراغ دیبینه ایشیق سالماز
خالقا ایت هورسه بیزه چاققال هورر
گونشیا اومود اولان شامسیز قالار
جواهر جیندا آراسیندا اولار
بونون ایپینین اوستینه اودون یغماق اولماز
ده وه اویناسا قار یاغار
ده وه نی آپاران ائششکدیر
ده وه ده ن بیر قیل دا غنیمتدیر
ده وه نی ایتیریب کرششه یی آختاریر
ده نی ساتان ائششک آلابیلمه ز
ده وه نین آیاغی آلتیندا قاریشقا ازیلمه ز
ده وه چینه ن قوهوم اولانین دروازاسی گن گرک
ده وه نی چؤمچه ینه ن سووارمازلار
گئجه گئدر گونوز گلر
گئجه سول یاتان سحر سول دورار
گئجه نین خئیریندن گونوزون شری یاخجی دیر
گئجه سیلاحلی گونوز کولاهلی گرک
گئجه گونوزوموز بیر اولوب
کاسیب گئیسه دییه رلر هاردان تاپدین ، دولتدی گئیسه دییه رلر مبارکدیر
کاسیبین گونو ایتین گونو
کاسیب پول تاپسادا یئر تاپماز
کاسیبین دوواری آلچاق اولار
کاسیبین گؤزو توخ اولار
کاسیبین سؤزو ، یورغونون گؤزو
کاسیبی ده وه اوستونده بووه سانجار
کاسیبین بیر اوغلو اولدو اونوندا بوینو ایری اولدو
کاسیبا قول اول وارلییا اوغول اولما
کاسیب اوشاغی گؤرمه میش بالاسی اولمویاسان
ائششه ک هارا دوشک هارا
همدان اوزاخ کردیسیه یوخون
پیچاق اوز دسته سین کسمز
گلین اوینیا بیلمیر دییئیر یر ئیریدی
ائششه کی باغلاسان آت یانونا یا خویون گوتورار یا خاصیتین
ال الی یووار ، ال ده دؤنه ر اوزو یووار
اؤز مالیم گؤرسه نمیر ، اؤزگه مالی آلانیب
آج قارین ، آجی آیران
اود دئدیم دیلیم یاندی
ایتین ایاغیندان تیکان چیخاردیر
ایری اوتوراق دوز دانیشاق
اوزو به زکلی ، ایچی ته زکلی
الینه ن سو داممیر
اودا گلمیسن سویا ؟
تویوق نه قدیر کؤکله اوقدیرده بوزدومو دارالار
داغدا جئیران گؤرسه دیر
وارلی گئیه نده دییه رلر موبارکدیر ، یوخسول گئیه نده دییه رلر هاردان تاپدین
قونشو قونشودان سحر اویانماغی اؤرگه نه ر
هرکیم ائششه ک اولدو سنده پالانی اول
آتداکی داش دوروب اوسته کی داش دورمور
ائویمدن چیخیر قارنیما گئدیر
آشاغی دا ایله شمیر ، یوخاریدا یئر یوخدو
آت آلمه می٫ آخور باغلییاو
آت مینه نینی تانیر
آته مینه نونی٬ دون گیدره نو
آته لن دوشه ر
آج آرم٬ داش ده ییر
آجنه ایت غرخاوری
آچلمه میش سفره بیر عیبی وار٫ آچلن سفره نو مین بیر
آرپه اکن٬ بوغدرم
آدامین آلنینا هر نمه یازمیشلار٬ ائله اودور
آغ ایتین٫ قارا گونه
آغریمایان باشا٬ دسمال باغلامازلار
آغ توپورجک گؤره نده٫ اونا خیال ایکی قیرانلیقدیر
آغ یارما٬ قارا گون اوچوندور
آغاج گؤره نده٫ هیز ایت قاچار
آل آپارمیش
آبری باهار گؤیاوتو دئییل کی گئنه گؤیهره
آبرینی یئمیش٫ حیانی سیچمیش
قارا باخت داغلارا چیخسا ، داغلاری دومان آلار
قیزیم سنه دئییره م گلینیم سن ائشیت
بؤیوک باشین ، بؤیوک بلاسی اولار
قویونو قازان گن قازار ، درین قازار ، اؤزونه قازار
ساخلا سامانی ، گلر زامانی
همیشه شعبان ، بیر گونده رمضان
اغزیندان سود ایسی گلیر
یومورتاسیندان چیخمامیشدان باش یاریر
قونشوم منی یاد ائله سین ، بیر ایچی بوش گیردکانلا .
ده وه دن ده بیر قیل غنیمتدیر .
مه چیدین قاپیسی آچیقدیر ، ایتین اوزونه نه گلیب
کئچل داوا بیلسه ، اؤز باشینا یاخار
ضررین یارسیندان قاییتماق ، منفعتدیر
نیسیه گیرمه ز کیسییه
گلین اویناماق باشارمیر ، دئییر یئر ایری دیر
قیش چیخار ، اوزو قارالیق کؤموره قالار
قارا گونون عمرو آز اولار
نفسی ایستی یئردن چیخیر
عجله ایشینه شئیطان قاریشار
هئچ کیم اؤز قاتیغینا تورش دئمه ز
پیچاق اؤز دسته سینی که سمه ز
قورددان قورخان ، قویون ساخلاماز
گؤیلو بالیق اتی ایسته یه ن … قویار بوز اوستونه
ال ایتدن مشهوردور
دئیه سن جانین قاشینیر
یا حسن کئچل ، یا کئچل حسن
قارداشلار شاواشدی ، آخماخلار ایناندی
خاتین قیز خالاسینا ، قوچ ایگیت دایی سینا
هوره ن ایت قاپماز
ده وه یه دئدیلر بئلین ایری دیر ، دئدی هارام دوزدو ؟
کور الله دان نه ایسته ر ایکی گؤز ، بیری ایری بیری دوز
ائششه ییم اؤلمه یونجا بیتینجه ن ، یونجام سارالما ، توربا تیکینجه ن
ایلان سانجان آلاجا ایپدن قورخار
قوناق قوناغی ایسته مه ز ائو ییه سی هئچ بیریسین
ایلان یئییب اژدها اولوب
دوستوم منی یاد ائله سین ، بیر ایچی بوش گیردکانلا
یاغیشدان قورتولوب دولویا دوشدوک
آتی آتین یانیندا باغلاسان همرنگ اولماسادا همخوی اولار
به ی وئره ن آتین دیشله رینی سایمازلار
یاخینا گلمه اییین گلیر ، اوزاغا گئتمه جانیم چیخیر
باخما اوزونون قاراسینا ، باخ آنلینین سیتارا سینا
گیر مجنونون گؤزونه باخ لیلینین اوزونه
گؤزل آغا چوخ گؤزلیدی ، بیرده بیر چیچه ک چیخارتدی
اؤلمه ک اگر اؤلمه کدیر، بونه جان وئرمه کدیر
یئکه باشین یئکه بلاسی اولار
اؤلسون او پیس کی یئرینه یاخجی سی گه له جه ک
دئییر تویوغون بیر قیچی وار
اؤزووه بیر اینه باتیر اؤزگویه بیر چووالدیز
سینان قول ، بویوندان آسلانار
ائله یئرده یاتماز آلتینا سو چیخا
چؤمچه اشدان ایستی اولوب
خلیفه کیسه سیندن باغیشلیر
تولکویه دئدیلر شاهیدین کیمدی ؟ دئدی قویروغوم
پیچاق ویرسان قانی چیخماز
بؤرکووی قوی قاباغیوا
سنین کیمی دوستو اولانا دشمن لازیم دئییل
کیمسه آتاسی اؤلن قدر یاسلی دئییل
آج تویوق یاتار یوخودا داری گؤره ر
لالین دیلینی آناسی بیلر
سینان قول بویوندان آسلانار

ضرب المثل های ترکی آذربایجانی

ضرب المثل های ترکی آذربایجانی

 

اسنه ماغ اسنه ماغي گتيرر واي سامانليق داشينا

كؤرتوددوغون بوراخماز

قوچ ايت دايي سيناچكر،خاتون قيزخالاسينا

دين سيزين كي ايمانسيزدي

اولمه اششكيم يونجابيتينجه

بوشلي بوشلونون ساغليغين ايستر

مالين بك ساخلاقونشون اوري توتما

چولمك ديغيرلاناردوواغين تاپار

اصيل ايتمزياغ ايئيمز

مال گئدربيرياناايمان گئدرمين يانا

 

دالدان آتان داش تؤپوغادئير

سؤزسؤزي گتيررآرشين بئزي

چك زحمت گؤرلذت

چؤخ دولانان چؤخ بولر (چؤخ دولانان تؤپوغاداش دئير)

دوه اوينويانداقارياغار

نانجيبه چالاسي يا گئتمه

اششك ساتان كؤششك آلانماز

قونشي پايي ياخچي دي بيرگون سنده بيرگون منده

قونشي قونشوياباخارجانيني اوداياخار

خؤروزيؤخويدي سحرآچيلميردي؟

 

جوجه ني پائيزداساناللار

ياغ يؤغوتداندي،يؤغوت ياغدان

گلين اؤينويانماز ديئراوتاق ايري دي

موساهيبين باب ائيله،گؤرن دئسين هابئيله

قارا قارقانين بالاسي اؤزونه شيرين دي

ايگنه هامي ني بئزر اؤزي لوت گئزر

كردالي كردارين ئيئر،كردارسيزلار كؤينك گيرر

حالواحالوادئمگيلن اغيزشيرين اؤلماز

چيراخ اوز دوره سينه ايشيق سالار

دلي دلي يه باخار،چوماغين ايري توتار

 

دلي يه يئل وئرالينه بئل وئر

سوزي آت يئره صاحابي گؤتورر

سوزي باجان دئمه باجين باجيسي وار

كار ائشيتمز اويدورار

آج تويوخ يوخيسندا داري گورر

دالدان آتيلان داش تو پوخدان دئيير

اوركن نه قدر اوزون اولسادا دوغاناقدان كئچر

ايت هورر كاروان كئچر

ال الي يووار الده اوزو

دوز يولون يئريه بيلمير شخمليقدا شلتاق آتر

قاشيني قائيران دئيردي ووردي گوزيني چيخاردي

بيچاق دسته سيني كسمز

ايلان هر يئرده ايري گئتسه اوز يوواسينا دوز گئدر

-كچل باخار گوزگيه آديني قويار اوزگيه

دووه اوينياندا قار ياغار

پيشيگين آغيزي اته چاتماز دئير منداردي

بير ساعتدي تنبكي يانير الان دئير نه توستيسيدي

باغدا اريك واريدي سلام عليك واريدي باغدان اريك كوتاردي سلام عليك كوتاردي

 

گلين اوينيا بيلمز دئير اتاق ايريدي

گلين اوجاقا گلر

قوناق قوناقي ايسته مز ائو ييه سي هر اكيسيني

تزه يونجا ائششگه باش آغريسي گتيرر

سره دن قالان قوتور اولار

ائل گوجي سئل گوجي

درمانچي آجينان اولير كووزه (درمانچينين سهمي ) گوتيرمير

خياطين اگر اينه سينن ساپي ائتمه سيدي گونده اون دست كت شلوار تيكردي

كچلين آديني قوياللار زلفعلي كورين آديني قوياللار نورعلي

كور توتديقيني بور آخماز

 

اوجوزدي اتين شورباسي اولماز

الله ايكي يومروغو بير باشا وورماز

بوننان فاتيا تومان اولماز

سو آخيب يولون تاپار

قازان هللنيب قاپاغين تاپار

قازان قازان ديير ديبين قارادي

ايگيد اوغلان داييسينا چئكر خانم قيز خالاسينا

مثلده معرفت اولماز

هم خداني ايستير هم خرماني

ايش گورديرنين دي گورنين دگير

 

ايري اوتيراق دوز دانيشاق

دلي قوييا بير داش آتار يوز آغيلي چيخاردا بيلمز

تولا ايتدنده موندار اولار

يئر برك اولاندا اوكوز اوكوزدن اينجي ير

ساخلا ساماني گلر زاماني

ايت ايتديگين ترك ايتسه ده سومسيكليگين ترك ائتمز

يورقانا بورين ائلنن سورين

كئچينين قوتورو بولاقين گوزينن سو ايچر

يئميشين ياخچيسينس چاققال يئير

جوجه ني پائيز آخيرنده سايياللار

 

چادراسيزديخدان ائوده قاليبدي

جالانان سو بير داها كوزيه قايتماز

جوجه يومرتادان چيخار قابيقيني بئگنمز

دوز يئيب دوزقابيني سيندرمازلار

صبريله قوورادان حلوا پيشر

ايله بيل آغزينا قويوت آتيبدير

ياخاما سانجاق ساچميبسان كي

كورا نه گئجه نه گوندوز

دونياني بوغدا توتسادا كهليگين روزيسي چينقيلدير

ادام اومدوغو يئردن كوسر

 

دردلي دئينگن اولار

باشدا آغيل اولماسا بدن عذابدا اولار

ائل اوز دلي سيني بور آخماز

چراغ ديبينه ايشيق سالماز

خالقا ايت هورسه بيزه چاققال هورر

گونشيا اومود اولان شامسيز قالار

جواهر جيندا آراسيندا اولار

بونون ايپينين اوستينه اودون يغماق اولماز

ده وه اویناسا قار یاغار

ده وه نی آپاران ائششکدیر

 

ده وه ده ن بیر قیل دا غنیمتدیر

ده وه نی ایتیریب کرششه یی آختاریر

ده نی ساتان ائششک آلابیلمه ز

ده وه نین آیاغی آلتیندا قاریشقا ازیلمه ز

ده وه چینه ن قوهوم اولانین دروازاسی گن گرک

ده وه نی چؤمچه ینه ن سووارمازلار

گئجه گئدر گونوز گلر

گئجه سول یاتان سحر سول دورار

گئجه نین خئیریندن گونوزون شری یاخجی دیر

گئجه سیلاحلی گونوز کولاهلی گرک

 

گئجه گونوزوموز بیر اولوب

کاسیب گئیسه دییه رلر هاردان تاپدین ، دولتدی گئیسه دییه رلر مبارکدیر

کاسیبین گونو ایتین گونو

کاسیب پول تاپسادا یئر تاپماز

کاسیبین دوواری آلچاق اولار

کاسیبین گؤزو توخ اولار

کاسیبین سؤزو ، یورغونون گؤزو

کاسیبی ده وه اوستونده بووه سانجار

کاسیبین بیر اوغلو اولدو اونوندا بوینو ایری اولدو

کاسیبا قول اول وارلییا اوغول اولما

 

کاسیب اوشاغی گؤرمه میش بالاسی اولمویاسان

ائششه ک هارا دوشک هارا = خر کجا تشک کجا

همدان اوزاخ کردیسیه یوخون = همدان دور است کرت اش نزدیک است

پیچاق اوز دسته سین کسمز = چاقو دسته خودش را نمی برد

گلین اوینیا بیلمیر دییئیر یر ئیریدی = عروس نمی تواند برقصد می گوید زمینش کج است

ائششه کی باغلاسان آت یانونا یا خویون گوتورار یا خاصیتین = اگر الاغ را با اسب در

یکجا نگهداری کنی یا خوی او را می پذیرد یا خاصیت او را

ال الی یووار ، ال ده دؤنه ر اوزو یووار

اَل اَلِه یُووییَه. اَل دُولانِیَه ایزِه یُووییَه.

دست، دست را می‌شوید، دست برمی‌گردد صورت را می‌شوید.

 

همدلی و کمک به دیگران و رفتار متقابل آنها در تمامی زمینه‌ها.

اؤز مالیم گؤرسه نمیر ، اؤزگه مالی آلانیب

اِئزِم که گِرنمیَه، خَلقِن که سالانِدِه.

مال خودم دیده نمی‌شود، مال مردم آویزان است.

انکار و چشم بستن بر روی عیب و ایرادهای خودمان و طرح عیوب مردم.

 

آج قارین ، آجی آیران

شکم گرسنه، دوغ تلخ

وعده‌های توخالی

 

اود دئدیم دیلیم یاندی

آتش گفتم، زبانم سوخت.

اظهار پشیمانی از طرح مطلب و یا سخنی.

 

ایتین ایاغیندان تیکان چیخاردیر

از پای سگ خار در می‌آورد.

سخت کوش- در مورد انجام کارهای سخت و مشاغل طاقت فرسا.

 

ایری اوتوراق دوز دانیشاق

کج بشین، راست صحبت کن.

اظهار صداقت و راسنگویی در هر موقعیتی.

 

اوزو به زکلی ، ایچی ته زکلی

صورت بزک شده، داخلش کود ،پِهِن

برای اشخاص متظاهر به دانستن و فهمیدن ، کنایه از خرابی کار

 

الینه ن سو داممیر

از دستش آب نمی‌چکد.

خساست بیش از حد.

 

اودا گلمیسن سویا ؟

به آتش آمده‌ای یا آب؟به جنگ آمدی یا صلح؟ آتش= جنگ، آب= صلح

برای کسی که بسیار عجول و بی‌صبر است.

 

تویوق نه قدیر کؤکله اوقدیرده بوزدومو دارالار

مرغ هر چقدر چاق شود، مقعدش تنگ می‌شود.

اشاره به اشخاص ثروتمند که صرفه جویی و خست زیاد پیشه کرده‌اند.

 

داغدا جئیران گؤرسه دیر

در کوه آهو نشان می‌دهد.

نشان از وعده‌های دست نیافتنی.

 

وارلی گئیه نده دییه رلر موبارکدیر ، یوخسول گئیه نده دییه رلر هاردان تاپدین ؟

شخص پولدار بپوشد ( می‌گویند) مبارک باشید، فقیر بپوشد ، از کجا ، آورده؟

شک به آدم فقیر

 

قونشو قونشودان سحر اویانماغی اؤرگه نه ر

همسایه از همسایه، صبح بیدار شدن را یاد می‌گیرد.

تاثیر اخلاق مثبت یا منفی در دیگران.

 

هرکیم ائششه ک اولدو سنده پالانی اول

هرکس الاغ شد، تو پالان.

از موقعیت سخت دیگران سواستفاده کردن.

 

آتداکی داش دوروب اوسته کی داش دورمور

سنگ زیرین ایستاده، سنگ رویی نمی‌ایستد.

منظور کسی که سختی را تحمل میکند اعتراضی ندارد، کسی که راحت‌تر است اعتراض دارد.

 

ائویمدن چیخیر قارنیما گئدیر

از خانه‌ام در بیاید،به شکم برود

از این جیب به ان جیب

 

آشاغی دا ایله شمیر ، یوخاریدا یئر یوخدو

پایین نمی‌نشیند،بالا جا پیدا نمی‌کند

عدم شناخت از جایگاه اجتماعی

 

آت آلمه مي٫ آخور باغلىياو

هنوز اسب نخريده٫ آخور مىسازد

 

آت مینه نینی تانیر

اسب سوارش را می شناسد

 

آته مینه نونی٬ دون گيدره نو

اسب مال كسى است كه سوارش مىشود٬ لباس مال كسى كه مىپوشد

 

آته لن دوشه ر

كسي كه بپرد سرانجام مي افتد

 

آج آرم٬ داش ده ییر

آدم گرسنه سنگ را هم می خورد

 

آجنه ايت غرخاوري

از گرسنگي پشم سگ مي چيند

 

آچلمه میش سفره بیر عيبي وار٫ آچلن سفره نو مين بير

سفره باز نشده يك عيب دارد و سفره پهن شده هزار و يكي

 

آرپه اکن٬ بوغدرم

کسی که جو می کارد گندم درو نمی کند

 

آدامين آلنينا هر نمه يازميشلار٬ ائله اودور

بر پیشانی هر کس هر چه بنویسند همانست

 

آغ ايتين٫ قارا گونه

روز سياه براي سگ سفيد

 

آغريمايان باشا٬ دسمال باغلامازلار

سري كه درد نمي كند دستمال نمي بندند

 

آغ توپورجك گؤره نده٫ اونا خيال ايكى قيرانليقدير

تف سفید كه ببيند فكر مىكند دو ريالي ست

 

آغ يارما٬ قارا گون اوچوندور

بلغور سفيد يراي روزهاي سياه مي باشد

 

آغاج گؤره نده٫ هيز ايت قاچار

سگ هرزه چوب كه ببيند فرار مي كند

 

آل آپارميش

آل او را برده است

(آل=صورت موهوم و خيالى كه به چشم انسان تنها در شب يا زن حامله ديده مىشود)

 

آبرى باهار گؤىاوتو دئييل كى گئنه گؤيهره

آبرو سبزه بهاري نيست كه دوباره سبز كند

 

آبرينى يئميش٫ حيانى سيچميش

آبرو را قورت داده و حيا را دفع كرده است

 

 

قارا باخت داغلارا چیخسا ، داغلاری دومان آلار

آدم سیه بخت اگر بخواهد به بالای کوه برود کوهها را مه فر می گیرد

  

قیزیم سنه دئییره م گلینیم سن ائشیت

به در میگم ، دیوار بشنوه

 

بؤیوک باشین ، بؤیوک بلاسی اولار

هر چی سر بزرگ ، درد سر بزرگتر

 

قویونو قازان گن قازار ، درین قازار ، اؤزونه قازار

چاه کن همیشه ته چاه است .

 

ساخلا سامانی ، گلر زامانی

هر چیز که خوار اید ، یک روز به کار آید .

 

همیشه شعبان ، بیر گونده رمضان

همیشه شعبان ، یک روز هم رمضان .

 

اغزیندان سود ایسی گلیر

دهانش بوی شیر میده

 

یومورتاسیندان چیخمامیشدان باش یاریر

هنوز از تخمش در نیومده ، جیک جیک می کنه

 

قونشوم منی یاد ائله سین ، بیر ایچی بوش گیردکانلا .

یار منو یاد کنه ، با یک هل پوک

 

ده وه دن ده بیر قیل غنیمتدیر .

یه مو هم از خرس غنیمته

 

مه چیدین قاپیسی آچیقدیر ، ایتین اوزونه نه گلیب

در دیزی بازه ، حیای گربه کجا رفته

 

کئچل داوا بیلسه ، اؤز باشینا یاخار

کل اگر طبیب بودی ، سر خود دوا نمودی

 

ضررین یارسیندان قاییتماق ، منفعتدیر

جلو ضرر را از هر کجا بگیری منفعته

 

نیسیه گیرمه ز کیسییه

نسیه نسیه ، آخر به دعوا نسیه .

 

گلین اویناماق باشارمیر ، دئییر یئر ایری دیر

رقاصه نمی تونست برقصه ، می گفت زمین کجه

 

قیش چیخار ، اوزو قارالیق کؤموره قالار

زمستون می گذره ، رو سیاهی به زغال می مونه

 

قارا گونون عمرو آز اولار

پایان شب سیه سفید است .

 

نفسی ایستی یئردن چیخیر

نفسش از جای گرم در میاد

 

عجله ایشینه شئیطان قاریشار

عجله کار شیطونه

 

هئچ کیم اؤز قاتیغینا تورش دئمه ز

هیچ بقالی نمیگه ماست من ترشه

 

پیچاق اؤز دسته سینی که سمه ز

چاقو دسته خودشو نمی بره

 

قورددان قورخان ، قویون ساخلاماز

کسی که از گرگ می ترسه ، گوسفند نگه نمی داره

 

گؤیلو بالیق اتی ایسته یه ن … قویار بوز اوستونه

کسی که خربزه می خوره ، پای لغزش هم می شینه

 

ال ایتدن مشهوردور

مثل گاو پیشونی سفید مشهوره

 

دئیه سن جانین قاشینیر

مثل اینکه تنت می خاره - دلت کتک میخواد

 

یا حسن کئچل ، یا کئچل حسن

چه خواجه علی ، چه علی خواجه

 

قارداشلار شاواشدی ، آخماخلار ایناندی

برادران جنگ کنند ، ابلهان باور کنند .

 

خاتین قیز خالاسینا ، قوچ ایگیت دایی سینا

تره به تخمش میره ، حسنی به باباش .

 

هوره ن ایت قاپماز

سگی پارس می کنه نمی گیره

 

ده وه یه دئدیلر بئلین ایری دیر ، دئدی هارام دوزدو ؟

به شتر گفتند گردنت کجه ، گفت کجام راسته ؟

 

کور الله دان نه ایسته ر ایکی گؤز ، بیری ایری بیری دوز

کور از خدا چی میخواد ، دو چشم بینا

 

ائششه ییم اؤلمه یونجا بیتینجه ن ، یونجام سارالما ، توربا تیکینجه ن

بزک نمیر بهار میاد ، کمپوزه با خیار میاد

 

ایلان سانجان آلاجا ایپدن قورخار

مار گزیده از ریسمان سیاه و سفید می ترسد .

 

قوناق قوناغی ایسته مه ز ائو ییه سی هئچ بیریسین

طاقت مهمان نداشت ، خانه به مهمان گذاشت .

 

ایلان یئییب اژدها اولوب

مار خورده ، افعی شده

 

دوستوم منی یاد ائله سین ، بیر ایچی بوش گیردکانلا

یار مرا یاد کند ولو با یک هل پوک

 

یاغیشدان قورتولوب دولویا دوشدوک

از چاه درآمده توی چاله افتادیم

 

آتی آتین یانیندا باغلاسان همرنگ اولماسادا همخوی اولار

اسب و خر را که یکجا ببندی اگر همبو نباشند همخو می شوند

 

به ی وئره ن آتین دیشله رینی سایمازلار

دندونهای اسب پیشکشی را نمی شمارند

 

یاخینا گلمه اییین گلیر ، اوزاغا گئتمه جانیم چیخیر

بی تو هرگز باتو عمرا

 

باخما اوزونون قاراسینا ، باخ آنلینین سیتارا سینا

فلفل نبین چه ریزهه ، بشکن ببین چه تیزه

 

گیر مجنونون گؤزونه باخ لیلینین اوزونه

لیلی را از چشم مجنون باید دید

 

گؤزل آغا چوخ گؤزلیدی ، بیرده بیر چیچه ک چیخارتدی

مبارک خوشگل بود ، آبله هم درآورد

 

اؤلمه ک اگر اؤلمه کدیر، بونه جان وئرمه کدیر

مرگ یک بار شیون هم یک بار

 

یئکه باشین یئکه بلاسی اولار

هر چه سر بزرگتر ، درد سر بیشتر

 

اؤلسون او پیس کی یئرینه یاخجی سی گه له جه ک

هیچ بدی نرفت که خوب جاش رو بگیره

 

دئییر تویوغون بیر قیچی وار

میگه مرغ یک پا داره

 

اؤزووه بیر اینه باتیر اؤزگویه بیر چووالدیز

هرچه که بر خود نمی پسندی ، بر دیگران نپسند

 

سینان قول ، بویوندان آسلانار

دست شکسته وبال گردنه

 

ائله یئرده یاتماز آلتینا سو چیخا

جائی نمیخوابه که آب زیرش بره

 

چؤمچه اشدان ایستی اولوب

کاسه داغتر از آش شده

 

خلیفه کیسه سیندن باغیشلیر

از کیسه خلیفه می بخشد

 

تولکویه دئدیلر شاهیدین کیمدی ؟ دئدی قویروغوم

به روباهه گفتند شاهدت کیست ؟ گفت دمم

 

کارد بزنی د گیه ام خی دش نمیا

کارد تو شکم بزنی خون نمیاد

پیچاق ویرسان قانی چیخماز

 

بؤرکووی قوی قاباغیوا

کلاه خود را قاضی کن

سنین کیمی دوستو اولانا دشمن لازیم دئییل

کاری که دوست از روی دوستی می کنه صد دشمن نمی کنه

 

کیمسه آتاسی اؤلن قدر یاسلی دئییل

هیچکس به اندازه پدر مرده ناراحت نیست

 

آج تویوق یاتار یوخودا داری گؤره ر

خروس گرسنه خرمن جا بخواب می بینه

 

لالین دیلینی آناسی بیلر

مادر لال می دونه بچه لالش چی میکه

 

سینان قول بویوندان آسلانار

دست شکسته وبال گردنه

آتا سوزلری 14

يالانچی طاماحکاری توولار

يالانچی نين ائوی ياندی هئچ کيم اينانمادی

يالانچی نين ايپی ايله قويويا دوشن قويودا فالار

يالانچی نين منزيلی اولماز

يالانچی نين يادداشی اولماز

يالانچيليق اوز قيزاردار

يالانچينی ائوينَجَن قووارلار

يالانچينی تومانينين باغی قيريلانا قدر قووارلار

يالانلا پيلوو پيشسه ، دنيز قَدر ياغی مندن

يالانين عمری آ زاولار

يالدان توتا بيلمَين ، قويروقدان هئچ توتا بيلمز

يالوارماقلا دونوز داريدان چيخماز

يامان آرواد ، دئيينگن اولار

يامان اولماسا ف ياخشيليغين قيمتی بيلينمز

يامان قونشو، يامان آرواد ، يامان آت ، بيريندن کؤچ ،بيرين بوشا ، بيرين سات

يامان گونون عؤمرو آز اولار

يامان گونه صبر ائدن ، ياخشی گونه تئز چاتار

يامان يئيَنين اولسون ،يامان دئيَنين اولماسين

يانان يئردن توشتو چيخار

يانديرديغين شامی سؤندورمه

يانغينا کؤروکله گئتمزلر

يانغيندان چيخديق ، آولووا دوشدوک

يانيغين نه يی وار کی ، يولوغا وئرسين؟ !

يانيندا ياتدی، پالچيغا باتدی

ياواش گئدن چوخ گئدر

ياواش گئدن يورولماز

ياوان اتين شورباسی اولماز

يای ايشينی قيشدا گؤر، قيش ايشينی يايدا

يای کاسيبين هم آتاسيدير ، هم آناسی

يای گونونون ياغيشی، قيش گونونون ياوانليغيدير

يای وار، قيش وار ، هله چوخ ايش وار

يايدا آيران تاپمايان قيشدا يورغان تاپماز

يايدا کؤلگه خوش ، قيشدا چووال بوش

يايدا کؤلگه ده ياتان قيشدا قار اوسته ياتار

يوخ اولسون يوخسوللوق، وارليغا  نه دارليق ؟ !

يوخ يئردن ايستمزلر

يوخا چاره يوخدور

يوخاری باخيب غم ائيلَيينجه ، آشاغی باخيب دم ائيله

يوخاری باشدا يئرر ييوخدور، آساغی باشدا اوتورمور

يوخدان آللاه دا بئزاردير

يوخدويا قلم ايشلمَز

يوخسوللوغا دوشمَيَن وارليليعين قدرينی بيلمز

يوخسوللوق آداما چوخ شئی اؤيرَدر

يوخو اؤلومون قارداشيدير

يوخو، يوخو گتيرر

يورددان چيخسان دا ، ائلدن چيخما

يورغانينا گؤزه آياغينی اوزات

يورغون ائششگه " هوشا" خوش گلر

يورولموش آتا قامچی وورسان ، شيللاق آتار

يوروين ييخيلماغينا باخماز

يوز ائشيتمکدن بير گؤرمک ياخشيدير

يوز اؤلچ ، بير بيچ

يوز اولسون، دوز اولسون

يوز ايگنه ييغسام ، بير چووالدوز اولماز

يوز ايگيرمی دؤرد مين پيغمبره يالوارينجا، تک آللاها يالوار

يوز ايل گرک قانقال اوتلاياسان کی، آغزين دوه آغزينا اوخشاسين

يوز بيليگين اولسا دا ، بير بيلن له دانيش

يوز تولکو بيرآسلان يئرينی ، يئددی اوغول بير دده يئرينی وئرمز

يوز قايغی بير بورج اؤدَمز

يوز ماماچا ييغيلسا ، گوج دوغانا دوشر

يوز نامرد بير مرده قوربان اولسون!

يوز وور دئيَندن ، بير ووران ياخشيدير

يول ايله گئدن يورولماز

يول بؤيويوندور ، سو کيجيگيندير

يول ياخين ، يوک يونگول

يولجو يولدا گرک

يولچودان يولچويا پای دوشمز

يولچونويولدان ائيلمزلر

يولدا يولداش ، ائوده قارداش

يولداش) دوست( يولداش) دوست(ايله تن گرک، تن اولماسا گئن گرک

يولداشينی منه دئه سنين کيم اولدوغونو دئييم

يولدان ايرَلی  يولداش ، ائودن ايرَلی  قارداش

يولدان چيخسان ، ائلدن چيخما

يولدان چيخماق عيب دئييل، يولا گلمَمک عيبدير

يولدان قال ، يولداشدان قالما

يووشان بسلمَکله چمنزار اولماز

ييخيلان آغاجا بالتا چالان چوخ اولار

 

آتا سوزلری 13

يئددی قونشو بير قازانا محتاجدير

يئر ييه سيز اولاندا ، دونوز تپَيه چيخار

يئره دوشمکله گوهر قيمتدن دوشمز

يئرينه ايشَمگی بس دئييل ، شيرين چای دا ايسَيير

يئل اَسنده يئللنَر، يول گؤرنده يوللانار

يئل اَسيب ، قوز تؤکولوب

يئل ايله گلن ، سئل ايله گئدر

يئل ايله گلن يئل ايله گئدر

يئل قايادان نه آپارار؟

يئل وورور يئلنگه لر اوينايير

يئمَسه اللی ايل بسدير

يئمک ايله دويمايان ، يالاماق ايله نئجه دويار؟

يئمکله دويمادين ، يالاماقلا دوياجاقسان

يئمگسن دادی دوزدادير، دونيانين دادی گؤزده

يئمگين اوستاسی ، ايشلمَگين خسته سی

يئمَگين قوسماغی دا اولار

يئمَگين قولو ، ايشلمَگين خسته سی اولما

يئمَگينی يالنيز يئيَن يوکونواؤزو قالديرار

يئمَميسن قاز اتينی بيلميرسن لذّتينی

يئمَيَنين مالينی يئيرلر، اؤلوسونو ده سؤيرار

يئيرسن ائله يئه کی ، ديشلرينه ضرر دَيمَسين

يئيرسن قاز اتينی، گؤررسن لذّتينی

يئيرسن قسمتيندير، يئمزسن  اؤزون بيلرسن

يئيرسن قوّتين آرتار، وئررسن حرمتين

يئييلميش يئييلير، قوناغيم کوسولوگئدير!

يا اليمی کس ، يا اَتَگيمی

يا اونچو اؤلر ، يا دَييرمانچی

يا باغ اَتَگی ، يا داغ اَتَگی

يا بو دوه نی گودمَلی ، يا بو دونيادان گئتمَلی

يا بيل، يا بير بيلندن سوروش

يا توربا ييرتيلار ، يا داغارجيق

يا دالينا مين ، يا دالينا ميندير

يا دولت باشا ، يا قوزغون لئشه

يا دوه اؤلر، يا دوه چی ، يا دا اوستونده کی حاجی

يا کئچل حسن ، يا حسن کئچل

يا ولوله دن ، يل زلزله دن

يا هه ، يا يوخ

ياتاغان آسلاندان گزيَن پيشيک ياخشيدير

ياتان آسلان اولسا دا، فرصت اوياغيندير

ياتان اؤکوزه يئم يوخدور

ياتان ايلانين قويروغونو باسما

ياتيب يوخودا حالوا گؤروب

ياخشيليغا ياخشيليق هر کيشينين ايشيدير ، يامانليغا ياخشيليق مرد کيشينين ايشيدير

ياخينداکی علف ، اوزاقداکی آرپادان ياخشيدير

ياخينی قويوب اوزاقدان دانيشما

ياد گليب قوهوم اولونجا ، قوهوم ياد اولور

يار دردينی يار چکر

يار قاداسينی يار آلار

يار گئتدی ، يئری قالدی

يار منيمله يار اولسون ، کول ديبی ديار اولسون

يارا ساغالار ، يئری قالار

يارا وار باغلارلار ، يارا وار داغلارلار

ياراسی آواند اولانين طبيبی قاباغينا چيخار

ياراقسيز ايگيد بوينوزسوز قوج کميدير

ياری گؤر ، اؤزون ئانيش ، ائو ييخار آرا سؤزو

ياريماديق اودوندان ، کور اولدوقتوستوسوندن

يازانا باخما ، يازديغينا باخ

يازانی اؤزوندن ، پوزانی اؤزوندن

يازدا ايلاندان قورخان، قيشدا چاتيدان قورخار

يازدا باشی بيشَنين قيشدا آشی بيشر

يازدا بوزا يئريکلَيَن ، قيشدا گؤبَليه يئريکلر

يازدا ياتان ، قيشدا اوشويَر

يازوار، قيش وار ، نه توکنمز ايش وار

يازيدان قاچماق اولماز

ياش آغاج تئز اَييلر

ياش دا قورو اودنا يانار

ياشينا باخما ، باشينا باخ

ياغ ايچينده بؤيرک کيمی اوزور( کنايه)

ياغ گئدر ياغ اوسته ، يارما ياوان قالار

ياغ يئه ، ياخادا گز

ياغ ياخشی ياغدير ، حاييف کی ، ايت دريسينده دير

ياغمادی ياغيش ، بيتمَدی قاميش

ياغماسادا گورولدار

ياغی اود اَريدر، قار  گون

ياغی ياغ اوستوندن تؤکر ، يارمانی ياوان قويار

ياغيش ايسلادار، گون قورودوار

ياغيش ايله يئر گؤيرر، آلقيش ايله ار اؤيونر

ياغيش ياغار، يئر دويماز

ياغيشدان چيخديق ، ياغمورا دوشدوک

ياغيشدان قاچان دولويا دوشر

ياغيشدان قورتولدوق ، دامجييا دوشدوک

يالان آياق توتار آمما يئريمز

يالان اوز قارالدار

يالان جوجرر ، آمما بيتمز

يالانچی چوخ آند ايچر

يالانچی شاهيدی اوزاقدا ايستر

آتا سوزلری 12

موللا ساداغا وئرمز

موللا( ملّا) آلاجاغينی اونوتماز

موللانی مسجيد ده ، سرخوشو ميخانادا تاپارسان

موللانين جيبی درين اولار

ميخاناچيدان شاهيد ايستَديلر ، سرخوشو گؤستردی

ميخانادا يازلان مکتوب جهنّمده اوخونار

ميدانا گيرن کؤپک کؤتکدتن قورخماز

ميل وئرمه ائولييه ، ائوه گئدر  اونودار

ميلچک ميردار اولماز گؤيول بولانديار

ميمونون بالاسی اوّلجه يئرير، سونرا ايمکلر

نار اوستونده تورپ يئمزلر

ناشی اوغرو اؤزونو سامانليغا وورار

ناماز مئيلی اولانين قولاغی آزاندا اولار

نامرده ياخا وئرمه ، مرده آرخا اول

نامردين چؤرَيی ديزينين اوسته اولار

نامردين گؤزو دار اولار

نامه يازماق آساندير، يئتيرمک چتين

ننه ائوين کؤتويودور

ننه ياريم دنَه ايله ده کئچينر

نوبه بيزه گلنده چيراغين ياغی قورتارار( تلميح// آللوزيا(

نوبه يئتيمه چاتاندا قاشيغين دسته سی سينار

نوبه يئتيمه چاتاندا يا حريفين پولو قوتارار ، يا چيراغين ياغی

نوخودلارين حسابينا باخاندا گؤرونور هئچ بايرام اولماياجاق) حکايه نين ماياسی(

نور گؤزده اولار

نوروز گولو ايله بنووشه بير بيريی گؤمزلر

نوروزدان سونرا قيرخ گون کؤتوک يانار

نوه ائولاددان شيريندير

نه دوغراسان آشينا ، او چيخار قاشيغينا

نه شاشقين اول باسيل ، نه داشقين اول آسيل

نه وارلييا بورجلو اول، نه يوخسولدان آلاجاقلی

نيّت هارا  منزيل اورا

وئرديگين ال ايله آل!

وئرن آشی ايچيلر ، قابينا دا سيچارلار

وئرن ال آلان الين اوستونده اولار

وئريب يامان اولونجا ، وئرمَييب يامان اول

واخت انسانا هر شئی اؤيرَدَر

واخت غنيمتدير

واختسيز بانلايان خوروزون باشينی کسرلر

واختسيز گلن قوناق اؤز کيسه سيندن يئير

واختيندا گؤرولمَميش ايش هميشه گؤرولممَيش قالار

واختينی ايتيرَن بختينی ايتيرر

واردير پولون هامی قولون ، يوخدور پولون  آچيقدير يولون

وارلی اولوب غم  غصّه ايله ياشاماقدانسا ، کاسيب اولوب شاد  خرّم ياشاماق ياخشيدير

وارلی اومدوغونو يئير، کاسيب آ اولدوغونو

وارلی کيسه سينی دؤير، کاسيب ديزينی

وارلی نين الينی بيچاق کسسه ، يوخسول کؤنَگينی پارچالار

وارلی نين چؤرَگی کاسيبين چنَه سينی يورار

وارلی واريندان پای وئرسه ، وارسيزدا وارلی اولار

وارلی يوخسوللاشاندا اللی ايل دستگاهينی پوزماز

وارليغين سونو اسله يوخلوغون سونو بيردير

وارليليغا تَلسَن کاسيبليغا تئز دوشر

وارلينين آروادی اؤلنده يورغان  دؤشَگی تزَلنَر، کاسيبين آروادی اؤلنده يورغان

دؤشکسيزقالار

وارلينين تورپاغيندان چای کئچر ، کاسيبيندان يول

وارلينين خوروزودا يومورتلايار

وارلينين کؤنلو اولونجايا قدَرکاسيبين جانی چيخار

وارين اوجوز ايسه ، اؤزون باهالی اول

وارينی وئرَنين کيسه سی بوش قالار

وای اونداديرکی ، واذلی ائوينه يوخسول گيره

وجدان بازاردا ساتيلماز

وزيری قارغ اولانين آغزی زيبيلليکده اولار

وطن ويرانه ده اولسا ، جنّتدير

وطنه محبّت ايمان اثری دير

وطنی سئومَيَن انسان اولماز ، اولسا ، اول شخصده وجدان اولماز

وورا بيلمَيَن داشين بؤيويوندن ياپيشار

هئچ کيمين آهی يئرده قالماز

هارادا دوه نين قويروغو ، اوراداد ائششگين قولاغی

هارايا ميخ چاليرام ( چاخيرام) ، پاپاغينی آسير

هاردا آشدی ، اوردا باشدی

هاردا قاميش ، اورادا جاميش

هاردا گؤردون درويش ، اوردا اولار نيکبت ايش

هر نه اَکسن ، اونودا بيچرسن

هر نه ايله اؤلچورسن ، اونلادا اؤلچولورسن

هر نه تؤکسن آشينا ، او چيخار قاشيغينا

هره نين اؤز روزوسو وار

يئتميش ايکی دره دن سو گتيرر

يئتنه يئتير يئتمَيَنه داش آتير

يئتيمه اؤيود وئرن چوخ اولار، چؤرک وئرن آز

يئتيمه وای  وای دئيَن چوخ اولار، چؤرک وئرن آز اولار

يئتيمين آغزی آشا چاتاندا ، باشی داشا چاتار

يئددی آرخا بير قاريش ، بير آيدا يئددی قاريش ؟!

يئددی آرخين سويونوبير آرخا جالامازلار

يئددی دره قوخولارين تولکوبيلر

يئددی سينده نه ايديسه ، يئتميشينده ده اودور

يئددی فرسيز اوغولدان بير فرسيز قيز ياخشيدير

يئددی قوردابير چاريق نئيلَسين ؟

آتا سوزلری 11

کيتابين کؤهنه سی ، ليباسين تازاسی

کيچيکدن يالنيش ، بؤيوکدن باغيش ( بيزه ترجمه يولو ايله گلميش مثللردندير)

کيچيکلره حرمت ائيله ، بؤيوکلردن حرمت قازان

کيچيگين کيچيک دردی وار ، بؤيويون  بؤيوک

کيچيگين کيچيک يئری وار، بؤيويون  بؤيوک

کيرپيک گؤژزون چَپَری دير

کيری کير آچار ، سرّی  سرّ

کيشی اؤز تايی ايله گزر

کيشی اژز سؤزونون آغاسی اولار

کيشی بيلمَديگينی آياغی آلتينا ييغسا ، باشی عرشه دَيَر

کيشی سؤزونو اؤزه دئير

کيشی سئوديگينين نازينی چکر

کيشی کيشی دن قورخماز ريال آمما اوتانار

کيشيده صبر اولماليدير

کيشيده غيرت اولسا ، تورپاغی قيزيلا دؤندَرر

کيشينی ياخشی ساخلار ، ياخشی آرواد ، ياخشی آت

کيشينين آلنی آچيق گرک

کيشينين اؤزونه باخما ، سؤزونه باخ

کيشينين باشينا گلن ، آغزيندان چيخاندير

کيشينين جيبی ايکی اولسا ، آرواد آلماق فيکرينه دوشر

کيشينين حرمتی اؤز الينده دير

کيشينين ديلينه قارقيش گلمز

کيشينين سؤزو ايله ايشی بير اولار

کيشينين مالی گؤز قاباغيندا

کيم آرباسيندا گئديرسن ، اونون ماهنيسينی اوخو ( قونداريلميش مثللردندير)

کيم ائششک اولار بيز اونا پالان اولاريق

کيم گوجلودور حق اونوندور

کيمسه کيمسه نين قسمتينی يئمز

کيمسه نامرده محتاج اولماسين ( آلقيش دير)

کيمسه نين آهی کيمسَيه قالماز

کيمسه نين تيکه سی کيمسه نين قارنيندا قالماز

کيمينه قات  قات ، کيمينه  آج يات

کيمينين اوّلی ، کيمينين آخيری

کيمينين ايلکی ، کينين سونو

کيمينين باشيندا تاج ، کيمی  آج يالاواج

کيمينين ساجی اولار ، کيمينين اَلَيی( الَک)

گؤردون هامی کور، سن ده اول کور

گؤرمَميشينی بير اوغلو اولدو ، چکدی داششاقلارين چيخارتدی

گؤرن گونو وار(کنايه)

گؤزلليک باشا بلادير

گؤيچک( گؤيجه) قونجوق کيمده دير منيم گؤزوم اوندادير( بيرحکايه نين ماياسيدير)

گدادان بای اولماز

گدادان بورج آلما ، يا تويدا ايستر ، يا بايرامدا

گزر ديوانه ديوانه پاراسيز درويش

گلين اوينايا بيلمير ، دئيير يئراَيری دير

لئيلک گونونو تک  تکله کئچيردر، لئش گؤرنده قوزغونا دؤنر

لوتو لوتو سؤزونه اينانار

لوتو گؤتو ياش گؤترمز

لوتو لوتونو آلداتماز

لوتولوغو اوّله سالانين ، سونراسی يولچو) ديلنچی( اولار

لوتونون ديلينی لوتو بيلر

لوغما قارين دويورماز ، حرمت آرتيرار

لياقت عاغيلدادير، اصل  نصبله دئييل

مئشه آيی سيز اولماز مئشه چاققالسيز اولماز

مئشه ده آغاجين دوزونو کَسرلر(سئچرلر)

مئيوه لی آغاجا قوش قونار

ماشا وار ايکن الينی يانديرما

مال آدامين دوشمنی دير

مال انسانا ، انسان مالا امانتدير

مال باشا بلادير

مال مالی قازانار

مال يئمزين مالين يئيرلر

مال يئمزين مالينی يئيرلر، گورونادا سيچارلار

مال ييغينجا عاغيل ييغ

مالی مال ايله اؤلچرلر جانی جانلا

مالينی ديشين وار ايکن يئه

مالينی يئمَيَنين مالينی يئيرلر، آرلوسونو ده سؤيرلر

محبّت اورَکدن سيلينمز

محّبت گؤزده اولماز ، کؤنولده اولار

محبّت له دوغرولوق مغلوب ائديلمز

مرد اؤزوندن بيلر ، نامرد يولداشيندان

مرد ايگيد تک قالماقدان قورخماز

مرد کيشی چؤرَگينی داشدان چيخاردار

مردين سوفره سی آچيق اولار

مسجيد شامينی ( شمع) يئيَن پيشيک کور اولار

مشتری نين عاغلی گؤزونده اولار

مشتری نين گؤزو ساتيجی نين الينده اولار

معرفسيز ملّت ياشاماز( ترجمه دير و ياخود آفوريزم دير)

مکروه يئيَنه حرام سوز ياراشار

من مسجيده گلمرم، سن ميخانايا  هاردا گؤروشَک؟!

منّت ايله بهشته گئتمکدنسه ، منّتسيز جهنّمه گئتمک ياخشيدير

منّت قدر آغير يوک او.لماز

منّتلی پيلوودان ، منّتسيز پئندير چؤرک ياخشيدير

موللا ائويندن آش ، کور گؤزوندن ياش چيخماز

موللا چؤرَگی، ايلان آياغی گؤرنمز

موللا دورو سودان قايماق توتار ( ييغار)

 

آتا سوزلری 10

قويون اؤز يئرينده کؤکَلر

قيز آلان گؤز ايله باخماسين فقط قولاق ايله ائشيتسين

قيز آنادان قورخماسا ، اؤيود آلماز

قيز آنادان گؤرمَيينجه اؤيود آلماز

قيز آناسی ائلچی گؤزلر

قيز ائوی  ناز ائوی

قيز ائوين قوناغيدير ، واخت گلر، گئدر

قيزلار بير گونشدير، اوغلانلارسا  آيارچاسی

قيزی اؤز خوشونا قويسان ، يا مطربه گئدر ، يا زورناچييا

قيزی سالدين بئشيگه ، جهازينی چک ائشيگه

قيزيشيماديق ايستی سينه ، کور اولدوق توستوسونه

قيزيل اينک قارا قاباق گلينه سود وئرمز

قيزيم سنه دئييرم ، گلينيم سن ائشيت

قيزيم يانيمدا، عاغليم باشيمدا

قيزين قسمتی  آتانين دولتی

قيش  چيخدی درد چيخدی ،کئچيلر يازا چيخدی

قيشدا کورکلو ايله گزمه ، يايدا مولکلو ايله

قيشدا يورغانسيز ، يايدا آيرانسيزاولما

قيلينج ياراسی ساغالار ، ديل ياراسی ساغالماز

قيمتدن دوشمک ايستميرسنسه ، هئچ کسين قيمتدن دوشمَسينه چاليشما

کؤپک ائله کؤپکدير، خالتاسی قيزيلدان اولسادا

کؤپک تايا ديبينده ياتار ، ائله بيلر اؤز کؤلگه سيدير

کؤپک صاحيبينی تانييار

کؤپک قوجالاندا ، قوردا گولونج اولار

کؤپکسير سورويه قورد دادانار

کؤپگين اييه دوشنی تولادان برک قاچار

کؤپگين قارنی توخ اولسا، گئجه اولدوزا هورر

کؤپه سودسوز بؤيومز، پامبيق  سوسوز

کئچل باخار گوزگويه  آدين قويار اؤزگَيه

کئچل چاره بيلسه ، اؤز باشينا ائيلر

کئچل حالوا يئير ، پولونا منّت

کئچل سويا گئتمز

کئچن گوزشت

کئچن واختا ال يئتيشمز

کئچی جان هاييندا ، قصّاب پيی آختارير

کئچی نين باشی گيجيشنده بوينوزون چوبانين چوماغينا سورتر

کئچی نين قوتورو سرچشمه دن سو ايچر

کؤمگی ايگيده  سؤزله ، ضعيفه  ال ايله ائت

کؤهلن آت يئرينده توز قوپار

کار اؤزونه قازانانی ائشيدر

کار ائشيتمز ، ياراشديرار، کور ائشيتمز ، قوراشديرار

کار ايکی دفعه گولر

کار کؤنلونده ينی آنلار

کارئشيتديگينی ، کور توتدوغونو بوراخماز

کاساد بازارين گليری اولماز

کاسيب گئيَنده سوروشارلار:  هارداندير؟ وارلی گئييننده دئيرلر:  مبارکدير!

کاسيبی ساجی آخيردا قيزارار

کاسيبين بير اوغلو اولدو ، او دا بوينو اَيری

کباب قانلی ايگيد جانلی

کبابی کؤز اؤلدورر، ايگيدی سؤز

کبينيم حلال ، جانيم آزاد

کرايه اوتوردوغو بس دئييل ، تويوق جوجه ده ساخلايير

کره يئين ده چيخار يازا ، تره يئين ده

کس بارماغينی چيخ بازارا ، علاج تاپان چوخ اولار

کسيک باش بيتمز ، بيتسه ده ييه سينه خير وئرمز

کسيلن باشين زولفو اوچون آغلامازلار

کفگير قازانين ديبينی ائشيب

کفن اوجوز( مفته ) اولاندا آدام اؤزونو اؤلدورمز

کفن موفته اولاندا آدام اؤزونو اؤلدورمز

کفن موفته دير، ييخيل اؤل

کفن هاوايی اولاندا آدام اؤزونو اؤلدورمز

کفنی وار ايدی ، گورو دا اولسون ؟ !

کَلک ايله گلن کولک ايله گئدر

کَله کله لر نئيلَدی کی، کرتَنکله لر نئيلَسين

کناردان باخان ياخشی گؤرر

کناردان باخانا گولش آسان گلر

کنده موللا گليب ،کيم اؤلور ، اؤلسون

کوتان نه بيلير اؤکوز نه چکير؟

کور اوغلونو توتماغا بير کئچل حمزه گرک

کور ايت کؤلگه سيندن قورخار

کور ايتيرديگی يئرده تاپار

کور توتدوغون بوراخماز

کور کورو تاپار ، سو چوخورو

کور نه ايستر؟  ايکی گؤز ، بير اَيری ، بيری دوز

کورا گئجه  گوندوز بيردير

کورَن آداملا ، کگورَن آتا ياخين دوشمه

کورَه يه دوشمَين دمير يومشالماز

کوسا گئتدی ساققال گتيرمگه بيغی دا قويدو گلدی

کوسَنه پای دوشمز

کوسَنين پايين يئيرلر

کولک هر دم بير يانا اسر

کولکده ياتانين جين آتی اولار

کولکلی گونده خيرمان سووورمازلار

کولون آلتيندا کؤز اولار

کيتاب وئرَنين بير الينی کسرلر ، قايتارانين ايکی الينی

 

آتا سوزلری 9

قارنی توخون قايغيسی اولماز

قاری ( داری) قاباغينا تؤکمکله دوه پامبيقدان چيخماز

قاری نين ساچی آغ اولار ، اورَيی قارا

قاريشقانين ائوينده قطره ، طوفاندير

قارين توخ اولاندا چوخ شئی يادا دوشر

قارين دويوران آشی گؤز تانييار

قارين دويورانی گؤز تانييار

قارييا قيز ائوی ياراشماز

قازان اولسون ، دولو اولسون ، يئيَن تاپيلار

قازان ديبی يالايانين آداخليسی گؤيچک اولار

قازان قاپاقسيز اولماز ، ايگيد  پاپاقسثيز

قازان قاراسی گئدر ، اوز قاراسی يوخ

قازانان قازانديغينی يئسه ، خانلار ، بَيلر آجيندان اؤلر

قازاناينا گؤره قاينات آشينی

قازانجيم آتا  آنامين ، اؤيرنديگيم اؤزومون

قازانمايينجا قازان قايناماز

قاشقاسی بؤيوک اولانين سؤزو جوخ دانيشيلار

قالخان ييخيلانا باخماز

قان ثبوت سوز قايناماز

قانماز آرواد اولماقدانسا ، چرچييَه اولاق اولماق ياخشيدير

قايا اوچماسا دره  دَپه دولماز

قايا اوچماسا دره دولماز

قاينانا  بير چيچک ، هر سؤزو گئرچک

قلم توتان ال دامنده قالماز

قلم سؤزدن کسگين دير

قلم سلطاندير ، اهلی قلمه روتبه وئيرير

قلم قيلينجدان ايتی دير

قلم يازانی قيلينج پوزا بيلمز

قناعت خزينه دير

قوتور قويندان بير چگه يون ده غنيمتدير

قوجا تولکو حيله باز اولار

قوجا چاققال اولاماز

قوجاليق گلدی گئتمزدير ، جوانليق گئتدی گلمزدير

قوجاليق هونر اولسايدی ، شيطان پيغمبر اولاردی

قوجايا حرمت ائله ، سن ده قوجالارسان

قوچ اوغلان داييا چکر قيز ؛ خالايا

قوچ قوزو قوربانليق اوچوندور

قوچا بوينوزو آغيرليق ائيلَمز

قوچا قويروق يوک اولماز

قودورموش کؤپگين عمرو قيرخ گون اولار

قوربانسيز بايرام اولماز

قوربانی بيز ائيلديک ) وئرديک( ياغيش ياغدی قاراداغا

قورخا قورخا جنّته گئدينجه ، گوله  گوله جهنّمه گئت

قورخاق گونده يوز يول اؤلر، ايگيد عمرونده بير يول

قورخان گؤزه چؤپ دوشر

قورخو اولمايان يئرده نظام  انتظام اولماز

قورد آج گؤز اولار

قورد بالاسی قورد اولار ائششک بالاسی  قودوق

قورد دومانی سئور

قورد قوجالاندا توپلانا مسخره اولار

قورد کئچييه دَيمسه، کئچی مکّيه گئدر

قورد يوواسيندن سوموک اسگيک اولماز

قوردان قورخان قويون ساخلاماز

قوردو دومانلی گون آختارار

قوردول پاخلانين کور دا آليجيسی اولار

قوردون آغينادا لعنت بوزونا دا

قورونان گؤزه تئز چؤپ دوشر

قورونون اودونا ياش دا يانار

قوزو چوبان اوچون دئييل ، چوبان قوزو اوچوندور

قوزوسونا قييمايان ، کباب يئيه بيلمز

قوزونو تقصيری قوردون اجماسيدير

قوشا قيزيل قفس زنداندير

قوشدان قورخان داری اَکمز

قوشون ائرکک  ديشيسينس اووچو تانييار

قوناغا " چؤرک يئييرسن؟ " دئمزلر

قوناغا " گئت" دئمزلر ، پالازی آلتيندان چکرلر

قوناغا گؤره سفره آچارلار

قوناغی قونشويا تانيدارسان ، هر ايکيسندن محروم اولارسان

قوناغين آغزينا باخارلار ، آتينا يئم وئررلر

قوناغين کؤنلوندن کئچن ، ائو ييه سينين کؤنلوندن کئچمز

قوناق حياسيز اولسا ، ائو ييه سينی ائودن قووار

قوناق دئديگين صاباح گلسين آخشام گئتسين

قوناق سيز ائو اوغورسوز اولار

قوناق قوناغی ايستمز، ائو ييه سی  هئچ بيرينی

قوناق قوناغی سئومز، ائو صاحيبی خئچ بيرينی

قوناق کؤچری قوشدور

قوناقسيز ائو سوسوز دَييرمان

قونشو آشی)پايی( دادلی اولار

قونشو قونشونون گولونه محتاجدير

قونشون پيسدير  کؤچ قورتار، ديشين آغرييرچک قورتار، آروادين پيسدير بوشا قورتار.

قونشونون باشی شيشدی ، قايغيسی بيزه دوشدو

قونناق ائوه گيرينجه اوتانار، ائو ييه سی  سونرا

قوّه هر شئيی سينديرار ، عاغيل  قوّه نی

قويو قازان اوّل اؤزو دوشر

قويودا ياتير ، اؤۀإزونو مناره ده گؤرور

 

آتا سوزلری 8

سويووق دميری تاپداماقلا دوزلمز

سيچان سيديگينين) سودويونون( ده دريايا خيری وار

سيچاننی اؤلدورمک پيشيگه اويوندورسرّ ساخلاماق مردليکدير

سيرکه توند اولاندا اؤز قابينی پارتلادار

سيرکه نين اؤز قابينا ضرری وار

سيزين ائوده يئيک ، بيزيم ائوده اويناياق

سيلاح صاحيبينه ده دوشمندير

سينان قول ساغالار، سينان قلب ساغالماز

سينيق قابدا سو قالماز

شاذعير گؤردويون يازار

شافتالی گلمَميش ، تاباغی گلدی

شام ) شمع ( اؤز ديبينه ايشيق وئرمز

شام ) شمع ( باشيندان يانار

شام ) شمع ( يانماسا ، پروانه باشينا دولانماز

شاه وزير عالی ايله اوتوروب دورار

شاهلا پيلوو يئميرم کی ، بيغيم ياغا باتار

شاهين دا دوه لری آياق يالين گزر

شاهين(توغان( ايله دوه اوولانماز

شايعه هر يانی گزر

شر دئمَسن ، خير گلمز

شرطی شوخومدا کس خرمنده شنه دعواسی چيخماسين

شرطی شوردا کس ، خيرماندا يابالاشماياسان

شريک ياخشی اولسايدی ، آللاه اؤزونه ياراداردی

شريکلی قازان گئجه قاينار

شفا حقدندير ، حکيم  سبب دير

شکايت عاجيزليک علامتی دير

شيرين ديل آداما دوست قازانديرار

شيرين سؤز بالدان شيريندير

شيطان اولماسا ، قورد قويونلا گزر

شيطانين آجيغی ياخشی آدامدان گلرشيطانلا اورتاق اولان بوغدا اَکر سامان بيچر

شيطانين دوستلوغو ، دار گونلره قَدَردير

صاحيب سيز قويونو قورد يئير

صاحيب سيز مال يئتيمدير

صاحيبيندن قاباق بوستانا گيرمه

صبر آجيدير ، مئيوه سی شيرين

صبر آغاجی هر باغدا گؤيرمز

صبر ائدن مورادينا يئتشر

صحبت ايله قارييان ، غمدن غصبه دن آزاد اولار

صداقت قهرمانين زينتی دير

صنعت قولدا قيزيل بيلرزيکدير

صنعت( هنر) انسانين خزينه سيدير

ضررين ياريسيندان قاييتماق قازانجدير

ضرورت انسانا هر شئی اؤيردر

طاماحکارليق باشا بلادير

طاماحکاری يالانچی آلدادار

طاماحکارين گؤزونو تورپاق دولدورار

طماحکار اؤز نفسينين قولودور

ظاليمين ظلمو ياديندا قالمتز

ظاليمين عمری آز اولار

ظاهری گؤزلليک قالارقی دئييل

ظلم ايله آباد اولان عدل ايله ويران اولار

ظلم ايله برباد اولان عدل ايله آبدا اولار

ظلم يئرده قالماز

ظلمون آخيری اولماز

عمرون برکتی ياخشی عمل ايله دير

قاب سيرکَيه گؤره دير

قاباغينا تولکو چيخانين ايشی آواند اولار( اينام دير)

قاتراندان اولماز شکر ، بير داماری جينسينه چکر

قاتير شيللاق آتار ، چونکی آتاسی ائششکدير

قاچ ثوابدان ، گيرمه گوناها

قار سوسوزلوغو سوندورمز ، قووورقا قاارين دويورماز

قار سويوندان قايماق اولماز

قار نه قدر چوخ ياغسا ، يئنه يازا قاتلماز

قارا باخانين گؤزو قاماشار

قارا خبر تئز دويولور

قارا خبر تئز ياييلير

قارا دولاغا قيرميزی پاپيش تيکمزلر

قارا ساچلينين آهی يئرده قالماز

قارا قوشا خير اؤز ديمديگيندن چاتار

قارا قيزين بختی اولسايدی ، آنادان آغ دوغولاردی

قارا گونون عؤمرو آز اولار

قاراق قازی تقليد ائتدی ، قاريلتيسينی دا ايتيردی

قارانليقدا حالوا يئيَنين سرّينی آللاه بيلر

قارپيز دويولماق اوچون دئييل ، سرينليک اوچوندور

قارپيز کسمکله اورَک بؤيومز

قارت کؤپک يئدَيه گلمز

قارتال ميلچک توتماز

قارتالی اوچوشوندان تانيماق اولار

قارداش قارداشی پيچاقلار ، سونرا دؤنوب قوجاقلار

قارداش قارداشين پيس گونونو ايسته ده ، اؤلومونو ايستمَز

قارداشا باخارلار ، باجيسين آلارلار

قارغا دؤشونو چکمکله قاز اولماز

قارغا نين سسی چيخاندا قار گلر

قارغادان گؤزل قوش ايستَديلر ، بالاسينی گؤستردی

قارقا ايله دوست اولانين ديمديگی چوخدان چکيلمز

قارقا وکيلی اولان قوشون ديمديگيس

آتا سوزلری 7

سؤز قوشدور، بوراخارسان اوچار گئدر

سؤز قيلينجدان کسگيندير

سؤز گوموش اولسا ، سکوت قيزيلدير

سؤز وار آدامی مست ائيلر، سؤز وار مستی آييلدار

سؤز وار خسته نی ساغالدار، سؤز وار آدامی يارلار

سؤز يئرينده دئيسن گرک

سؤزو آت ، ييه سی گ

سؤزو آت يئره ، گئدر يئرينی تاپار

سؤزو آت يئره سؤز صاحيبی گؤتورر

سؤزو آغزيندا بيشير، سونرادئه

سؤزو مقاميتدا دئه

سؤزون آجيسی زهردن ده بَتردير

سؤزون ايله ايشين بير اولسون

سؤزون دوزو داشدان کئچر

سؤزون دوزونو اوشاقدان خبر آل

سؤزون قيسساسی دَيرلی اولار

سؤزون ياخشيسی بالدان شيرين اولار

سؤزونو بيلمَين اغيز باشا توخماق ووردورار

سئودانی سئودا ايله يويارلار

سئوگی آدامی يانديرار

سئوگی اود دئييل ، آمما اوددان ياماندير

سئونی سئويلن اينجيدير

سؤيلَينَه باخما ، سؤيلَنيلنه باخ

سؤيوددن صندل ايی گلمز

ساچ اورکدن سو ايچر

ساچ صفادان اوزانار ، ديرناق جفادان

ساخلا سامانی، گلر زمانی

ساخلا گؤنو ، گلر گونو

ساز اولان يئرده سؤزو سازا وئررلر

ساغ الين اولسا سول اله احتياجی وار

ساغ الين رنجی اولسا سول اله حرامدير

ساغساغان ککليگه باخار، اؤز يئريشين دَييشر

ساغلام روح ساغلام بدندن اولار

ساغلامليغين قدرينی خسته لر بيلر

ساغليق ان بؤيوک وارليقدير

ساغليق سلطانليقدير

ساققال آداما قاضی ليق وئرمز

ساققالدا فيض اولسايدی، کيچييه کرام الّدين آغا دئيرديلر

ساققيز چئينمکله قارين دويماز

ساکيت باشين آغريسی اولماز

ساييلان گون تئز کئچر

سپيلمَين بوغدا گؤيرمز

سحرين شرّی آخشامين خيريندن ياخشيدير

سرت اول ، مرد اول

سرخوش بيری ايکی گؤرر

سرخوش سرخوشو ميخانادا گؤرر

سرخوشون مکتوبو ميخانادا اوخونار

سس وئر ، سرّ وئرمه

سفارش ايله حجّ قبول اولماز

سفالت چاليشقان آدامين قاپيسيندان ياخار

سفره دن الينی ساخلا مجليسدن  ديلينی

سکگيز گون عمره دوققوز گون چاليشماق لاريمدير

سکگيز ميخا دوققوز آت باغلامازلار

سن دوغرو اول اشيری بلاسينی تاپار

سن موللايا گئدنده ، من موللادان گليرديم

سن يئريندن ترپَنينجه داغ  داش ديله گلر ) کنايه (

سنه هر کيم داش آتسا ، سن اونا چؤرک آت

سنين کين يئيَک منيم کين اويناداق

سو آخديغی يئره تؤکولر

سو اولان يئرده آبادليق اولار

سو ايله آد ايله شوخلوق اولماز

سو بولانمايينجا ،دورولماز

سو سويا قاريشاندا گوجلو اولار

سو گؤتورمکله دريادان سو اکسيک اولماز

سو گؤزوندن بولانار

سو گؤزه دن بولانار

سوباشدان بولانار

سوبايليق سلطانليقدير

سود وئرن اينگی کسمزلر

سودا باتان ايلانادا ساريلار

سودا بوغولان سامان چؤپوندن ياپيشار

سودان آيريلان باليغين اوددان قورخوسو اولماز

سودان خير اولسا ، قورباغا اؤدَهايا دؤنر

سودده آغزی يانان ، قاتيغی پوفلَيه  پوفلَيه ايجر

سودلو قويون سورودن آيريلماز

سودون دادينی قيسير اَمَن دانا بيلر

سورو چوبانسيز اولماز

سورودن آيريلان قويونو قورد يئير

سورويه قورد گلنده کؤپگی يوخو توتار

سوساميش ايت کهريزه باخار

سوسوز آغاج مئيوه وئرمز

سوغان اجی اولسادا ، سفره ده اؤز يئری وار

سوفی سوغان يئمز ، تاچسا قابيغينی دا قويماز

سويوق دمير دؤيولمز

سويوق دميری تاپدامازلار

سويون اوّلی بولانتی گلر

 

آتا سوزلری 6

دعانی بيز ائلميشيک ياغيش گؤر هارا ياغير؟

دعوا اوچون بير قاضی ، اثبات اوچون بير شاهيد( ترجمه کيميدير)

دعوا داغارجيق اوسته دير

دعوا گونونده ايگيد گرک دالدالانماسين

دعواچی قاضی ايسه ، عرضه نی آللاها ياز

دعوادا آراداکينين گؤزو چيخار

دعوادا آغاج آرداداکينا دَير

دعوادا حالوا پايلامازلار

دعوادا قيلينج بورج وئريلمز

دعوالی يئرده اوت بيتمز

دعوانی قيلينج آرالار

دعوانی قيلينج کَسر ، سئودانی  پول

دم دم گتيرر ، غم غم

دم دمی گتيرر، غم ده غمی

دَنی ائللردن سويو گؤللردن

دَنی مندن يئير، باشقا يئرده يومورتار

دَنی يانيندا ، سويو يانيندا

دوتلييه ساخسی لازيم اولاندا ، کاسيب کوزه سينی سينديرار

دوروب گئتديک قيشلاغا ، اومود قالدی يايلاغا

دوز  چؤرک قدرينی بيلمَين ايتدن ده آلچاقدير

دوز چؤرک ايتمز

دوز چؤرگين قدرينی بيلمک گرک

دوز يئرينه بوز يالاما

دوز يئييب دوز قابينی سينديرما

دوزدان لذيذ ، سودان عزيز ، بير شئی يوخدور

دوزون دوز اولسون

دوعانی بيز ائيلديک ، ياغيش ياغدی قارا اداغا

دولت آداما آياغی ايله گلمز

دولت باشا بلادير

دولتلی دن خير اولماز ، گوردان مازارات ( آنلاشيلمادی)

دولتلی کاسيب اولسا  قيرخ ايل ايی گئتمز

دولتلی ليگه تَلَسن ، کاسيبليغا تئز دوشر

دولتلی يانين قاشيياندا ، کاسيب ائله بيلر اونا پول وئرير

دولتلينين ديلی اوزون اولار، الی قيسسا

دولتلييه بلی ، يئخسئلا دلی دئيرلر

دولتلييه ساخسی لازيم اولاندا ، کاسيب کاساسينی سينديرار

دولته اعتبار يوخدور

دولته بئل باغلاما

دولتيلی نين ايتی ياتماز ، کاسيبين س...... ياتماز

دولتين ان ياخشيسی عاغيلدير

دولتين ده دوشر دوشمزی اولار

دووشان داغدان کوسموش ، داغين خبری يوخ

دووشان کيچيک قولاغی بؤيوک

دووشانين گومانی قولاغينا گلر

دَهنه نی درين قاز، سويو گور گلسين

ديرناغی ماياسيندان کسمزلر

ديرناغين وارسا ، باشينی قاشی

ذرّه جه عشقی اولان دونياجا تابی گرک

ذرّه قَدر ايمان ، دونيا قَدَر گوناه

راحات اوتورانا نه ولی گلر ، نه حاکيم

رشوت جهنّمين آچاريدير

رشوت قاپيدان گيررسه ، ايمان باجادان چيخار

رشون آچار دامو قاپيسين

روزوسو گلن زامان کؤپگين يوخوسو توتار

زامان بير چايدير آخار ، دورماز

زحمت  تورپاقدا ، نعمت سفره ده

زحمت چکمَين راحاتليغين قدرينی بيلمز

زحمت چکن بال يئير

زحمتسيز ايش اولماز

زر اولاناين زورو دا اولار

زر ايله اولان ، زور ايله اولماز

زرگر دوکانينين توزدا قيزيل اولار

زرله گؤزلليک آلماق اولماز

زمان ايله حسابلاشماق گرک

زمان زمانا اويماز

زمان کئچر سؤز قالار

زمانا اويوشماق گرک

زمانی قايتارماق اولماز

زمستان چکمه ين بولبول باهارين قدرينی بيلمز

زندان ( سندان) اولوب آلتدا قاماقدانسا ، چکيج اول ، اوستده اول

زندانا صبر ائيليَن ، آخيردا تاختا چيخار

زور اويونو پوزور

زور ايله کؤپک سورويه گئتمز

زور ايله گؤزلليک اولماز

زور قويونو پوزور

زور گلسه فند باجادان قاچار

زورا داغلار دايانماز

زورلا سورويه گئدن کؤپک فايدا وئرمز

زورناچی اوغلو زورناچی اولار

زورنانين سسی اوزاقدان خوش گلر

زيان آغودان آجيدير

زيرک قوش ديمديگيندن تليَه دوشر

زيرکليک جؤمردليک گتيرر

سئرچه دن قورخان داری اکمز

سؤز چوخ اولان يئرده يالان دا چوخ اولار

سؤز صانديغا گيرمز

آتا سوزلری 5

تولکو وار باش قوپارير ، قوردون آدی بد نامدير

تويدان سونرا حنانی گؤته ياخارلار

تويدان سونرا ناغارانين فايداسی اولماز

تويوغو بير خالوار بوغدانين ايچينه سالسان ، يئنه ائشَلنمگيندن قالماز

تيکه قارين دويورماز؛ محبّت آرتيرار

جرگه دن قالان قوتور اولار

جيدا ايله قولاغا پامبيق يئتيرمک اولماز

جيدانی اوغورلايان يئرينی بيلر

جيدانی چووالدا گيزلتمک اولماز

چؤمچه قازانين تکينی دئشيب

چؤمچه قازانين ديبينه داياندی

چؤمچه قازانين ديبينه دَيير

چاخير ايچن مالينی ايتيرر، بنگ چکن  عاغلينيچ

چاخير پاخير آچاندير

چاخيری ايچ شير بؤيرو ييرتماغا ، ايچمه قارغالار گؤزونو دَلسين

چاخيری تؤکسن سيچانين بوغازينا ، گئدر پيشيگين پئشوازينا

چاخيری تؤکسن کئچينين گؤتونه قوردون پئشوازينا گئدر

چاخيری کئچينين بوغازينا تؤکسن واريب داغلاری آشار

چاخيری لالا وئرسن لال ديل آچار

چاردا آلتيندا هر آرواد گؤزلدير

چالخالانديقجا زمان نئهره کيمی ، ياغ ياغ اوسته گئدير ، يارما ياوان قالار

چوخ يئکه سيچيب ، باشيندان دا ديشلَيير

چوخ يوماقلا قارا پالاز آغارماز

چولاق آت سيّده نذيرئير

چيبين ميندار( مردار) دئييل اورَک بولانديرار

چيراق اؤز ديبينه( دوره سينه) ايشيق وئرمز(سالماز)

حالين پيسدير  اؤل قورتار

حاييف قيمته قالماز

خارادا چالغی ، اورادا قالغی

خاراللارا سيغمايان جانيم ، توربا  داغارجيغا سيخيلدی

خالتانی آسلان بوينونا وورمازلار

خورَگين دادی آغيزدادير

خورَيی دويونجا يئمه ، گؤزون دالينجا قالماسين

خورُيين ياخشيسی  حاضر اولانيدير

خيمير خيمير ، هميشه خيمير

خينا گئجه سی هامی خينا بويانار

خينالی اَل جيبه قويولماز

دئييلَجک سؤزو فيکيرلش، سونرا دئه

دئييلَجک سؤزو قارنيندا ساخلاما

دئييلميش سؤزدن دئييلمَميش ياخشيدير

دئييلن سؤز ياديگاردير

داتدلی سؤز دينلَنَر، دادسيز سؤز اَسنَدَر

دادسيز شوربايا دوز دا کار ائلَمَز

دادلی سؤز  جان آرزوسو، داسيز سؤز  باش آغريسی

دادماقلا مال توکنمز

دادماميسان قاز اتينی نه بيلَسَ لذّتينی؟

داز کئچلدن خوشلانار

دازين ايستَديگی قارا ساچ اولار

داش  داشا سؤيکَنر  ديوار اولار

داش  دويوارين قولاغی وار

داش  دَيَنه بلليدير ، يول گئدنه

داش آت  قوللارين آچيلسين

داش آتان بللی  باش آتان بللی

داش آتانا  چؤرک آت

داش آتيب باشينی توتوب

داش اورَکلی دوشمنين اورَگينی يارار يومشاقليق

داش اوسته اکين اولماز

داش اولسايدی سيخارديم ، تورپاغيديم دايانديم

داش اولما ، بوش اول

داش بير يئرده  قوز بير يئرده

داش بير يئرده قالانادا گؤيرر

داش داشی ديرناق داشا ، سيز ساواشا بيز تاماشا

داش داشی سينديرماز

داش قيزلار باغرينا ، گئجه لر يالقيز ياتار

داش يومشاق نه اولسا يئير( کنايه(

داش يومشالار ، دوشمن يومشالماز

داشلاردا ديله گلير

داشی داشا ، باشی باشا وورارلار

داشين خيرداسی بؤيومز ، آدامين خيرداسی بؤيوير

داشينما سو اسله دَييرمان ايشلمَز

داغ ييخيلماسا دره دولماز

دالشينما سو ايله باغ سالينماز

دامازليغينی يئين تامارزی قالار

دانيشانی آدام بيلير، هورَنی  ايت

دانيشماق دانانی قوردا وئرر

دانيشماق گوموش اولسا ، دانيشماماق قيزيلدير

دانيشيرام دا پيس اولور ، دانيشميرام دا

داوا آجی فايداسی شيرين اولار

دايچا آت اولونجا ييه سی مات اولار

دايچا نه قدر برک قاچسا ، آرابانی چکن آتدير، آت

دده مين دامين ييخميشام کی ، قار کوَرمَييَم

در  ديوارين دا قولاغی وار

درزی اؤز ييرتيغينی ياماماز

درزينين ماياسی ايگنه  ساپدير

درزيه کؤچ دئديلر : ايگنه سينی سانجدی

دعانی بيز ائلَديک ياغيش ياغدی قاراداغا!

آتا سوزلری 4

بارسيز آغاجا داش آتمازلار

بارلی آغاجين باشينا دولانارلار

بارماغين هانسينی کسسن ، آغريسی بيردير

بازار آتا  آنا تانيماز

بازار ايچينده ايت قولاغی کسمزلر

بازار باققالسيز اولماز، مئشه چاققالسيز اولماز

بازار چؤرَيی چوخ اولسون ، بازاردا اولسون

بازار شيطان يوواسيدير

بازار قورولدو ، حساب دورولدو

بازار يانسين ، آمما منه بير مانات قازانج اولسون

بازارا گئدر ياغيش ياغار، دَييرمانا گئدر  قيرغين اولار

بازاردا بئز اوجوز اولاندا آدام اؤزونو اؤلدورمز

بازاری کاساد اولانا مَردَنه گرک اولسون

باش ياراندان چوخ قمه توتان وار

باغا چاناغيندا چيخدی ، چاناغينی بَينمدی

باغا يول گئده بيلمز ، ائوينی بئلينده گزديرر

بالا قوشون آغزی بؤيوک اولار

بالالی قارغايا پای دوشمز

باهاسينا پول وئرميشم ، گؤزلريم ده چيخسادا يئيرم

باهاليقدا چؤرَگينی اَسيرگَيَن اوجوزلوقدا يالقيز قالار

بد آت اؤزونو گؤزلر ، ياخشی آت ايگيدی

بد اؤزوده بير رنگدير

بد ائولاد خطايا اورجاح اولار

بد اصيلدن اصيل اولماز، بوينونمجا قيزيل قالا

بد اصيلدن اصيل اولماز، قاچان قيزدان  خانيم!

بد اصيلی باشا چکرسن ، سوروشر آياغا دوشر

بکمز ساتانا دا لعنت، بکمز آلانادا !

بلد چيله گئدن يورولماز

بلدچييه يول گؤسترمزلر

بوغاز منيم ، قارين اؤزگه نين( کنايه )

بولانماسا ، دوردولماز

بير کسين نصيبين او بيری کس يئمز

بيری ياغيش اولدو ، سن تورپاق اول

بيريئرده اوتورما کی ، آلتينا سو چيخسين ( دئييم)

پئندير يئيَن سو آختارار

پاپاقچينين پاپاغی ييرتيق اولار

پاپاقچينين کؤنلو اولسا ، بير دَريدن دوققوز پاپاق تيکر

پاران اوجوز ايسه ، اؤزون باهالی اول

پاسلی دميردن قيلينج اولماز

پای بؤلَنه پای قالماز

پای پايلايان پاييندان اولار

پايينی يالقيز يئيَن پايينی ديشی ايله توتار

پلنگه ات يئمگی ، کئچييَه اوت يئمگی اؤيرتمزلر

پول پولو قازانار پول پولو گتيرر

پول وئرسن ماللا منبردهن دوشر

پولو سايديقجان آزالار

پيادا آتلييا گولر

پيادا گلندن آت آلماغی اؤيرنمه

پيرينی تانيمايانين عاقبتی پيس اولار

پيشيک آتاسينين خيرينه سيچان توتماز

پيشيک آرخاسينی يئره وورماز

پيشيک اؤلوب سيچانلارين بايراميدير

پيشيک ائودن چيخاندا ، سيچانلار باش قالديرار

پيشيک بالاسی اؤزونو آناسينين دؤشونده گيزلَدر

پيشيگين دردی ايتی اؤلدورر

پيشيگين قانادی اولسايدی سئچه دن علامت قالمازدی

پيشيگين گؤزو سيچان دئشيگينده اولار

تئز پاريلدايان تئزده سؤنر

تئز قاچان ،تئز يورولار

تارلادا ايزی اولماياناين سفره ده اوزو اولماز

تازيسيز اووا گئدن ائوه دووشانسيز قاييدار

تازينی خالتاسی ايله تانييارلار

تازينين توپال اولدوغو دووشانين قولاغينا يئتيشيب

تانری ائششگی تانييب ، بوينوز وئرمَييب

تانری قورويانی قورد يئمز

تاوا دليک  ياغ توتماز ، تاختا چوروک ميخ توتماتز

تاووس قوشونو توکونه گؤره کَسرلر

تجارت دوستلوق کؤرپوسودور

تَزه ائوه کؤچنده ، کؤهنه ائوين اوجاغيندا کول گؤتررلر

تقدير ايله يازيلان ، تدبير ايله پوزولماز

تک آغاجدان باغ اولماز

تک ال ايله دويون دويونلَنمز

تک الدن سس چيخماز

تک داشدان دووار اولماز

تک قويوندان سورو اولماز

تک گزن دانانی قورد يئير

تکرار بيلگين آناسيدير

تکليک آللاها ياراشار

تکه ده قوچ هونری اولماز

تنبل داغدا قار گؤردو ، يورغانينا بوروندو

تنبل ديلنچی نين قارداشيدير

توخ ايت آج بَی دن ياخشيدير

توخ ايکن يئين، ديشی ايله اؤزونه قبير قازير

تورپاغين قاراسی اوز آغاردار

تورپاقنان اوينايان آج قالماز

تولانين قويروغونو کسمکله کؤپک اولماز

آتا سوزلری 3

اولاجاغا چاره يوخدور

اولاماغينی بيلمَيَن کؤپک ، سورويه قورد گتيرر

اولان اولدو ، توربا دولدو

اولان دؤرد باغلار، اولمايان درد باغلار

اولاندا گؤز قيزارار ، اولماياندا اوز

اولدوز چوخسا ، آی بيردير

اولمايانين بير دردی وار ، اولانين  اون بير

اوّلی ميدان اولانين آخيری زندان اولار

اون اؤلچ بير بيچ

اون ايکی اماما يالوارينجا ، بير آللاها يالمار

اويناشا اومود اولان اَرسيز قالار ، قونشويا اومود اولان شامسی

اويناشدان اَر اولماز

اويناماق بيلمز ، يئريم داردی دئير

اهل کمال  معرفت غصّه نی چوخ يئسين گرک ، قارقا وکيل اولان قوشون ، حقّی دی پوخ يئسين گرک

ايت ياتار قارا آغاج کؤلگه سينده دئير بس اؤز کؤلگه سيدير

ايت ياتار قايا کؤلگه سينده ، دئير بس اؤز کؤلگه سيدير

ايت ييه سينی تانيمير ( مئتافور: شولوقلوق(

ايت ييه سينی تانييار

ايتی چؤرک تنديردن ، منّتی يوخ پنديردن

ايتی ييه سينه تانيتديرير

ايتيب، آختارانی يوخدور

ايرمی گليری اولوب، ايرمی بيرخرجی اولانين وای حالينا

ايرميسينده يئل چکن ، آلتميشيندا سيزلار

ايستَدی قايشن دوزلده ووردو ، گؤزون چيخارتدی

ايستی سئون توستوسونه دؤزر

ايستَييرسن قوجاليقدا حرمتين اولسون ، جوانليقدا قوجالار حرمت ائيله

ايشی باشلاماميش آخيرينی ) سونونو( دوشون

ايگيد اؤلر آدی قالار، مخنّثين نه يی قالار؟

ايگيد اؤلر اونو) شهرت( قالار ، اؤکوز اؤلر گونو قالار

ايگيد اودور، آتدان دوشوب آتلانا ، ايگيد اودور، خر عذابا قاتلانا

ايگيد اودورکی، آپارديغينی گتيرسين

ايگيد اوغول جوان ائيلر آتانی

ايگيد اوغول دوشمنه اَييلمز

ايگيد ايلقاريندان دؤنمز، دوه اووساريندان

ايگيد اَييلدی اؤلدو

ايگيد باسديغين کسمز

ايگيد جانلی ، کباب قانلی

ايگيد قووغاسيز اولماز

ايگيد لقبله تانينار

ايگيد ليگين ده يئری وار

ايگيد مئيداندا معلوم اولار

ايگيد يارسيز اؤلمز

ايگيد يوز ياشار، فرصت بير دوشر

ايگيده هونرينه گؤره آد وئررلر

ايگيدی ياخشی ساخلار، ياخشی آرواد ، ياخشی آت

ايگيديم ايگيد اولسون ، کول ديبی ائويم اولسون

ايگيدين الی ايشده گرک

ايگيدين ايگيددن احتياطی آرتيقدير

ايگيدين باشی قالدا گرک !

ايگيدين خنجری قينيندا قالماز

ايگيدين منزيلی بير اولار ، نامردين منزيلی اولماز

ايل باهاريندان بيلينر

ايل وار بير گونه دَير، گون وار بير ايله دَير

ايل وار بير گونه دَيمز، گ.ن وتر بير ايله دَير

ايلان آدامين توپوغونوگؤزلر، آدام ايلانين باشينی

ايلان آغزيندان قورتاردی ، قورباغا آغزينا دوشدو

ايلان آغزيندان قورتولوب ، اَژدها آغزينا دوشدو

ايلان آياغی ، قاريشقا گؤزو، موللا چؤرَگی، کيم گؤروب؟ !

ايلان اولدوز گؤرمَسه اؤلمز

ايلان چيخديغی باجانی ياخشی تانييار

ايلان دوزلمَيينجه يوواسينا گيرمز

ايلان قابيغينی دَييشر، خاصيّتينی دَييشمز

ايلان ووران آلا چاتيدان دا قورخار

ايلان ووران ياتار ، آج ياتماز

ايلان هر يئره ده اَيری گئدسه ، اؤز يوواسينا دوز گئدر

ايلان يولو اَيری گئدر، يوواسينا دوز گودر

ايلانا آغونو کَرتَنکله وئرر

ايلانی اؤزگه الی ايله توتمازلار

ايلانی سيد احمد الی ايله توتارلار

ايلانی يارالی بوراخمازلار

ايلانين آجيغی يارپيزدان گلر،هارا گئدسه اونونلا اوز اوزه چيخار( يارپيز= راسو، پورسوق)

ايلانين آغينا دا لعنت ،قاراسينا دا

ايلانين باشينی اؤزگه الی ايله اَز

ايلانين بوغازينا گيرَن چيخماز

ايلانين قوسزوغونو يوخ ، باشينی اَزرلر

ايلده باشا گلمَين ، ديلده باشا گلر

ايلقاريندان دؤنن نامرددير

ايللر قوجالتماز انسانی غصّه قوجالدار

ايلنميش اته ميلچک قونار

ايلنميش سويو ايچمزلر

ايلين آخير چرشنبه سی کيمينه دوشر، کيمينه يوخ

ايلين ياخشی اولاجاغی باهاريندان بللی

اَينينده دونو يوخ ، باشيندا پاپاق اختارير

ايی بيلمَين تولا دريسينی کولا وئمز

بار وئرن آغاجا داش آتارلار

 

آتا سوزلری 1

آجيقلی ديلَنچی نين تورباسی بوش قالار

آخيردا گولن ياخشی گولر

آخيرده گلن قاپينی اؤرتر

آخيری فنا اولاجاق ايشی هئچ باشلاما

آدامين آغزی آشا چاتاندا ، باشی داشا دَيَر

آراليق اويونون آراليقدا اوينارلار

آراليق سؤزو ائو ييخار

آراليق مالی آرادا يئييلر

آرواد کيشينين قولتوق ساعاتی دير

آرواد مالی  قاب دستمالی

آروادا شريک اول، مالا شريک اولما

آريق آتا قويروغو دا يوکدور

آريق آتا يوک چاتمازلار

آريق آتدا تَپر چوخ ، يئريمَيه هونر يوخ

آريق اؤکوزه بيچاق اولماز( آريق اؤکوز کسيلمز(

آز اولسون ، دوز اولسون

آز يئه هميشه يئه

آزانچی چکر سويوغو ، موللا يئير تويوغو

آزاندا گئت شيطان ائوينه

آستا آتين تَپيگی بَرک دَير

آستا گئدن منزيل کسر

آستا گئدن يورولماز، يورويَن يولدا قالار

آشيق گؤردويون سؤيلر

آغاج بار وئرديکجه ، باشين آشاغی تيکر

آغاج توتان باش ياراندان چوخدور

آغاج گتيرَنين اوّل اؤزون وورارلار

آغاجين ايکی باشی وار

آللاه قوناغينين اؤز قسمتنی وار

آليجی نين گؤزو ساتيجی دا اولار

آوازين ياخشی گلير ، اوخودوغون قرآن اولسا

اؤ کوزو اولانا ، گؤن بورج وئرمزلر

اؤرتولو بازار دوستلوغو پوزار

ائرتَيه قالان ، بلادان قورخما ائرتَيه قالان ، آرخايا قالار

اؤردک اتين قاز اتين ، يئيَن بيلر لإّتين

اؤردک گليب قاز اولماز، گلين گليب قيز اولماز

اؤردَگی باغلاماغا ايپک گرک ، يار ايله اويناماغااورَک گرک

اؤردَگی سو ايله قورخوتمازلار

ائرمنی دن شاهيد ايستَديلر ، اوزوم آياقلايان گتيردی

اؤز آدينی اؤزگه لره قويما

اؤز اؤزونه ائيلَيَنه چاره يوخدور

اؤز ائولرينين تولکوسو ، اؤزگه ائوينين آسلانی دير

اؤز ائويمين نؤکرييَم ، اؤزگه ائوينين  آغاسی

اؤز ائوينده اؤز باشينی باغلايا بيلمير ، اؤزگه ائوينده گلين باشی باغلايير

اؤز چؤرَگينی اؤزگه سوفره سينده يئمه

اؤز عاغلينی اؤزگه عاغلينا وئرمه

اؤز قدرينی بيلمَيَنين قدرينی اؤزگه سی ده بيلمز

اؤز قورو چؤرَييم ، اؤزگه نين پيلوووندان ) چيلوو( ياخشيدير

اؤز کؤوشنينده اوتلايان مال آج قالماز

اؤز گؤزونده بايقوشون بالاسی ، تاووس قوشوندان دا گؤزلدير

اؤز گؤزونده تيری گؤرمور، اؤزگه گؤزونده قيل سئچير

اؤز گؤزونده ديرَگی گؤرمور، اؤزگه گؤزونده چؤپو گؤرور

اؤزو عدالتلی اولانين قاضييا احتياجی اولماز

اؤزو قازانمايان مال قدرينی بيلمز

اؤزو ييخيلان آغلاماز

اؤزون باخما سؤزونه باخ

اؤزوندن قوّتلی ايله آياق چکمه

اؤزونده اولماياندا قونشويا گئدرسن ، قونشوندا اولماياندا هارا گئدرسن ؟

اؤزونو ياستا بيلسن ، يولداشينی اؤلموش بيل

اؤزونو باشقاسينا نرديوان ائيلَمه

اؤزونه حرمت قويمايان ، اؤزگَيه ده حرمت قويماز

اؤزونه قييماديغينی ، اؤزگيَه ده قييما

ائششک نه بيلير زعفران نه دير؟

اؤکوز اؤزونه يونجا اَکنده باشی آغرييار

اؤکوز اؤلدو، اورتاق آيريلدی

اؤکوز اؤلر گونو قالار، ايگيد اؤلر اونو( شهرت( قالار

اؤکوز اؤلمَيينجه اينگه قيمت اولماز

اؤکوز اولاجاق دانا پوخوندان بيلينر

اؤکوزو اولانا بورج گون وئرلر

اؤلموش آتا يوک چاتمازلار

آتا سوزلری 2

اؤلموش آسلانا دووشانلار دا هجوم ائيلر

اؤلموش آسلاندان دير کؤپک ياخشيدير

اؤلموش دوه نين دريسی بير ائششگه يوکدور

اؤلَنين بورجونو باققال ديريلره يوکلر

اؤلو آسلانين ساققالينی يولارلار

اؤلوسو اولان بير گون آغلار ، دليسی اولان هر گون آغلار

اؤلوم قاش ايله گؤز آراسيندادير

اؤلوم وار آرلوم کيمی ، اؤلوم وار ظولوم( ظلم) کيمی

اؤلونو بير دفعه يويارلار

اؤلونون وصيّتی اؤزو ايله گئدر

ائله ائيله کی ، بيرده بازارا شور ساتان گلسين ( دئييم)

ائله ايش توت کی، ايچيندن قنبر قولو چيخماسين( دئييم)

ائله باغين بئله ده مئيوه سی اولار

ائله تيکه گؤتور کی ، اودا بيلَسن( دئييم(

ائله دون گئيمک گرک کی ، ياماغی ائوده تاپيلا

ائله سؤز دئه کی ، کالی تؤکولسون دَيميشی قالسين) دئييم(

ائله سؤز دئيير کی ، پيشميش تويوغون گولمگی گلير) دئييم)

ائله قازانين بئله ده آشی اولار( دئييم)

اؤيرنمَيه عار اولماز

اؤيودو آلمايانا وئرلر

اائله چؤمچه نين بئله ده قازانی اولار( متافور دور)

احتياج انسانس هر ايشه قويار

ارز ايشينی اؤزون گؤر

ارکوزو اولانا يول گؤسترن چوخ اولار

اغاج بهشتدن چيخيب

اکينچی