عاشيق ماهني ‌سي

عليرضا ذيحق

 چوخ كئچميش لرده كي هله اينسانلار موسيقي نين نه اولدوسونو بيلميرديلر، دلي قانلي بير گنج اوغلان ياشاييردي كي بير گون كؤنلونده، سئوديگي گؤزل بير قيزين قارا گؤزلرينده كي پاريلتي ني دويوب دوشونجه سينه بئله نكي بير آنلاشيلماز سورغو اياق قويور: »ندن ديركي سئوگيلي لر آيريليق دان يانديريجي آجي حيس لره دالاركن اوره ك لري آليشيب يانير آمما سؤندورمه يه ويصال دان باشقا بير مرهم تاپيلمايير؟«

درين دويغولار و دوشونجه لر بو سو آل اوزره حياتيني قارالداركن بير آن گؤزلريني گؤيه تيكيب يوزلرجه اولدوزون آي ايشيقيندا پارلاماسي، اونلارين آليشان اوره ك لري نين مشعل كيمي يانديق لاري اونو كدرلن ديريب داها بير سورغو فيكرينه گلير: »من كي ايستك لي سئويملي ياريمي گؤرمه يينجه اوره ييم بير كؤز اولوب آز قالير كوله دؤنه، ندن دير كي اولدوزلار بو قدر يالنيزليق چكيب ويصالا قووشمادان يانا ـ يانا سايريشيب ايشيق ساچيرلار اؤزوده كوله دؤنمورلر؟ بو ايش ده حتماً بير سير واردير كي اولدوزلار عشق اودوندان يانسالاردا سؤنمه دن ازل دن ايندي يه جان دايانيب‌لار!«

گنج اوغلان اؤزونو اولدوزلاردان خوشبخت بيليب دئدي: «سئوگيليمه چاتاركن اوره يي مين اودو سؤنوب يانيقلي كؤنلومه بير سرين سوسپيله جك. آمما اولدوزلار دونيا بويو عشقي ياشاييب آلاولار ايچره يانمالي و آيريليقين چكيلمز آجي سينا دؤزمه لي ديلر.»

گنج اوغلان سحر اولدوقدا سئوگيلي سينه عشقيندن و صوبحه جان نه لره دوشوندويوندن سؤز آچدي و ساچي بورما قارا گؤز قيز دئدي: »من ده سن كيمي بير گئجه كئچيريب و مني سئويرسن سه گرك دير بو سيرّي آچيب بوتون محبت له آليشان قلب لره تحفه وئره سن! آمما دونن گئجه من آيين پارلاق ايشيغيندان  ذوقا گلن قوش لارين نغمه سيله يوخويا گئتدي ييمه گؤره حتماً كي بو نغمه لرده گيزله نن كور بير دويون واردير. منجه اولدوزلار بو آجي ايله آليش سالاردا اونلاري آياقدا ساخلايان طبيعت ده كي نغمه لرديلر. سن اووا چيخيب نغمه لري اوولاماق ايچون بير يول تاپمالي سان!«

او، دلي قالي گنج ايگيت ائه‌رته‌سي گونو بير باغا گئديب قوشلارين نغمه سيني اوولاماق ايسته دي. آمما نغمه لر او قدر سئحيرلي ايديلر كي گؤزه گؤرونمه دن چاغلاييب آخيرديلار و اوولاماق لاري مومكون اولموردي. آمما سئوگي سينه وئرديگي سؤزو بير تهر يئرينه يئتيرمك ايچون سونكي گون گونش هله داغلار آرديندان بويلانيب دونيايا نورجالامادان اوّل، يئددي گون لوك آذوقه، چئشيدلي تورلار و كماني ايچون يوزلر اوخ گؤتوروب گوللو چيچك لي گؤزل بير باغا گئتدي. باغا چاتديقدا او قدر يورقون ايدي كي آتي نين يهريني آچيب باشي آلتينا قويوب گوللو بوداقلي پيتراق بير قيزيل گولون كؤلگه سينه اوزانيب دينجه‌لمك ايسته‌دي. قوشلارين اوچوشونا داليب اونلارين چئشيدلي و سئويملي نغمه لرينه قولاق آسديقجا اوره گينده بير سرين ليك حيس ائديب شيرين يوخويا گئتدي. گؤزلريني آچديقدا بولبول لرين يئل دن يئين اوچوب سئوديك لري گوللره قونماسيني گؤره ركن. اونلارين اورك لريندن آخان قان اونو شاشديريب گؤز ياشلاريني توتا بيلمه‌دي.

باخديقدا گؤردو بولبول لر ائله اوره گه ياتيم نغمه لرله گوللره ساري اوچورلار كي تيكانلي بوداق لاردان هئچ قورخمادان كؤكس لري تيكان لارا تانقي ليب بير آه چكمه دن جان وئريلر. آمما يئنه باشقا بولبول لر اونلارين يئريني توتوب بو سئوگي اوغروندا كي نغمه لر و جان آتيش لاري بيتمك بيلميرلر.

بئله ليك له يئددي گئجه ـ گوندوز او باغدا قالير و آنلاييركي نغمه لري اوولاماق نه اوخ ايشي دير و نه تور ايشي. آنجاق بو مودّت ده گوروب تانيديقي هر بير وارليقي اوره ك تئل لري ايله دوياركن اونلارداكي گيزلي نغمه لري جان ائوينه قوناق ائديب آمما نه قدر چاليشسادا، ائشيتديگي مين لر نغمه دن بيريني زمزمه ائده نمه دي.

كور پئشمان سئوگيلي سي نين يانينا قاييديب اونون باخيش لارينا دالاركن دئدي: »من نه تكجه طبيعت ده بلكه گئجه نين سوكوتوندا ايسه چوخلي نغمه لر دويوب قوشلارتك بوغازيمين تئل لريندن آسيلسام دا تكجه بير نغمه ده اوره ييمدن جوشمادي! بونا گؤره گل بو سئودادان واز كئچيب بير سقفين التيندا ياشاماقلا، اوره ييميزده كي عشق اودونو ياشاداركن اونون يانديريجي آلاويني سؤندوره ك و دونيادا گؤردويوموز باشقا سئوگيلي لر تك قوشا قاري ييب حيات يولوموزو بيرگه دوام ائده‌ك.«

گول اوزلو آل ياناق سئوگيليسي گولومسه ركن گؤردويو بير رؤيادان سؤز آچيب قارا اوزون ساچلاريندان يئددي تئل آييريب اونا هديه ائتمك له دئدي: »بو تئل لري باغرينا باسيب دورنالارين اوچوشو ايله آغري داغينا يولا دوشوب اوردا كؤكي ريشه سي گؤي لره يوكسه لن بير آغاج آختارمالي سان. دونيادا هر نه نغمه وارسا او آغاجين كؤنلون دن قوپوب عطير كيمي كاييناتي و اوره ك لري بورويوب دور. آنجاق بوراجان هئچ بير اينسان، محبت دالغالاريله اونون چاغلايان نغمه لرينه لاييق اولمايينجا، تانري نين اينسانلارا او آغاجدان بير هديه سي اولماييب دير! سئوگي دولو كؤنول له او تحفه ني اوولاييب قاييتماغينا ايناناركن، يولونو يئنه گؤزله يه جه يم.«

گنج عاشيق، سئوگيلي جاناني نين تئل لريني قوتسال بير امانت كيمي اؤزو ايله داشي ياركن، آيلار بويو دورنالار آرديجا يول دؤيوب آغري داغينا چاتاركن، آغري دان و يورقون لوق دان آز قالا حياتيني ايتيرسه ده سينه لريندن قان فيشقيران بولبول لري يادا ساليب اؤزونه گوج وئردي. آغري داغيني آلت ويريب اوست چيخاركن، اونون زيروه سينده بولورلار تك آخان پارلاق بير شلاله گؤردو. جان آتيب قايالارا ديرماشاركن شلاله نين آخديقي اوجاليقا چيخدي. اورا چيخديقدا يوزلرجه چاغلايان دوم دورو بولاغ گؤردو و سئوگيلي سي نين دئديگي كيمي، گؤي لرده گؤي قورشاغي تك ريشه سالان آغاجي. دينجين آليب اؤزونو تاپاركن تانري نين عظمت لي وارليقي نا و اونون معجزه لرله دولو يارانيشينا حيران قاليب، باغرينداكي قارا تئل لري او آغاجين مين لر تئله آيريلان و يوزلر رنگه چالانبير جيلينه آسيب گؤزلري ايشيقدان ائله قاماشدي كي حيس ائتدي درين بير يوخونا گئتمه لي دي. باشيني يئره آتيب ياتاركن، رؤياسيندا آي دان يونولموش بولور قانادلي بير ملك گؤردوكي اونا ساري گلدي و نورلار ايچره گيزله نن بير هديه گتيردي. تحفه ني آلاركن گؤردو ايندي يه جان هئچ گؤرمه ديگي بير زاد ديركي اونون وارليقي كؤكي گؤي لره يوكسه‌لن‌آغاج‌دان‌دوغرولاركن سئوگيلي سي نين پارلاق تئل لريله بزه نيب دير.

أل لريني تئل‌لره وورماقلا مين لر نغمه نين جوشدوغو بير آن چكمه دي. شاشقين حالدا بو نغمه لردن لذت دوياركن، ايپك ساچلي او ملك گولوب دئدي: »تانري اينسانلارا سونسوز هديه وئرسه ده، بو تحفه ني اوره ك ده پاك سئوگي بسله ين عاشيق لرين حورمتي ايچون آداملارا ايتحاف ائدير. اينسانلار دردلري، كدرلري، يالنيزليق لاري و عشق آلاولاريني اونودماقا خاطير، بونون نغمه لري له آراميش تاپيب لذت لي يئني دويغولارلا حياتين آغير يوكونو، يونگول لت مه يه چاليشاجاق لار.«

گنج اوغلان ملك دن بو تحفه نين آديني سوروشاركن دئدي: »بونا هر ائل اوبا اؤز ديلينده بير آد وئرسه ده اونون گرچك آدي »ساز« دير كي اؤز وارليقي له اينسانلارين دانيشيق خزينه سينه يئني آنلاملارلا ايكي كلمه داها آرتيراجاق. اودا »عاشيق« و »ماهني« دير.

بو سازي سينه نه آليب درين ايلهاملار كؤنلونو ايشيق لانديراركن ائله سؤزلر و نغمه لر اوره ييندن و سازدا اوينايان بارماق لاريندان چاغلاياجاق كي هامي اينسانلاري واله و حيران ائده جك.

سنين عشقي نين صافليغي و ياشارليقي ايچون سنه و سندن سونراكي ساز چالانلارا »عاشيق« و سئوگيلي نين آدي ماهني اولدوغونا خاطير، ديلدن دوداق دان قوپان سئحيرلي و شعيرلي نغمه لره »ماهني« دئييله جك دير.«

گنج عاشيق جادولار قدر اينانيلماز اولان بو رؤيادان آييلاركن، باشي اوستونده داها كؤكي گؤي لره اوجالان آغاجي يوخ بلكه او آي تكين ملكين هديه ائتدي يي سازي گؤردو.

دلي قانلي گنج اوغلان يولا دوشوب يوردونا دؤنه ركن، سازي ايله و ماهني لاري ايله ائل اوبايا شن لي نغمه لر ايتحاف ائدير و سئوگيليسي، بير ملك كيمي اوناساري قاناد آچاركن اونا »عاشيق« دئييب باغرينا آلير.

ايكي سئوگيلي بير ـ بيرلرينه قاوووشاركن اونلارين عشقي ايله دونيادا ماهني ايله ساز چئشيدلي آدلارلا حيات تاپدي و شن ليك بير نسيم تك اوره ك لره كؤچوب اينسانلارين دويغولاري ايله سايسيز ـ حساب سيز موسيقي هاواسي، هاواني دالغالانديردي و بئله ليك له سئوگي دولو يانيقلي و دردلي اوره ك لره مرهم اولوب نسيل دن نسيله سئل تك جوشوب آخدي.