آدم و حوا داستانی - قرآن ناغیللاری - علیرضا ذیحق
عليرضا ذيحق
قرآن ناغيل لاري :
آدم حوّانين داستاني
آدم يئره هبوط ائتمه دن اوّل ، يئددي مين ايل ايدي كي يئر اوزون ده ملك لر ، اينس لر و جين لر تانري نين مرحمتي و لوطفو ايله حيات سوروردولر . آنجاق جين لر واينس لر دوستجا و قارداش جا ياشامادان ، مين لر چيركين ، پيس و گوناه ايش لره قاريشاراق ، طاماح لاري و كين لري نن سئوگي ني اونودوب ملك لرين حياتيني دا تَهلوكه يه ساليب اونلار لا ساواشا باشلاميشديلار .
تانري بير گون گؤي اوزه رين ده كي اَن مقدّس ملاكه لره كي گئجه گوندوزلري اونون نيياييشي له كئچيردي امر ائتدي عرش دن يئراوزونه نظر ساليب گؤره لر كي اونون بؤيوك قودرَتي له ياشام تاپان بو يارانيش لار ، نئجه اييرَنج بير لَجَنه بولاشيب لار .
ملاكه لر آشاغايا باخاركن ، يئر اوزوني قان گؤلو گؤروب معصوم مَلَك لري جين لر جايناغيندا اسير حيس ائتديلر. جيينايت ، يالان ، اوغورلوق ، هَوَس و دويمادان ثروت داليجا حقّي ناحقّ ائله مَك اونلارين اوره ييني سيخدي. تانري بويوردي :
" يئر اوزونه بير خليفه يوللامالي يام و ايراده ائتمي شَم آدمي ياراتماقلا ، بوتون گؤزل حيسّ لر ، دوشونجه و عمل لر يئر اوزونه حاكيم اولا. "
ملك لر ديله گليب " نييه به بيز لر ايچين دن بير خليفه سئچميرسن كي هم مه شه سني سجده ائتمك ده ييق و هئچ بير گوناه بيزدن گؤرونمه ييب. قورخوموز اودور كي بو يئني يارانيش و اوندان تؤره نن لر، اينس لر و جين لر كيمي يئر اوزونو لَكه له يه لرو سنين وارليقيني اونودوب دانماقلا ، سئوگي و باريش سعادتيني ، يئر اوزو هئچ واخت دادمايا !" دييه رك تانري آدم ين نسلين دن يارانان مقدس پيغمبرلره و اينسانلارا ايشاره ائتدي. جبرئيله امر اولدو يئر اوزون ده كي آغ ، قارا ، قيرميزي و كول رنگ لي تورپاق لاري ، آلچاق لاردان و اوجالاردان آزجا ييغيب گتيرمك له دؤرد جوره سويونان اونلاري قاتا و پالچيق دوزَلده . جبرئيل بولاقلاردان چاغلايان دوم دورو صاف و ايچمه لي سولاري ، دنيز لرده دالغالانان شور و آجي سولاري ، گندُووسويي ايله بير ليك ده او تورپاق لارا جالاياراق يوموشاق بير پالچيق دوغروتدو .
اولو تانري نين ايراده سي له او زيغ پالچيق دان ايسه "آدم " يوغرولدي. آللاه تعالا او گون كي جومعه يدي و گون باتان چاغلاري ايدي ، اؤز نَفَسي له اونون جيسمينه روح وئره رك آدم حيات تاپدي و ايلك ايشي آسقيراراق آللاه تعالايا شوكر ائتمك اولدي و بو آن دا ، گؤز قاماشدران ايشيق لار گؤي اوزه ريني و بوتون كائيناتي بورودي. سونرا همان پالچيق دان " حوا " يوغرولوب روح تاپديقدا ، او اؤز گؤزل لي يي و شيرين دانيشيقي ايله آدمي اؤزونه واله و شئيدا ائتدي. آدم گؤردو حوّا سيز ياشايا بيلمه يه جك و تانري نين امري له آدم ، حوّاني اؤزونه ساري چكه رك بئله ليك له اونلارين نيكاحي قيليندي.
تانري بوتون مَلَك لردن ايسته دي آدمه سجده قيلسين لار كي هامي ملك لر بوايشي گؤرسه لرده ، ايبليس سؤزه باخمادي. البته سجده ائتمك تكجه تانري يا لاييق ايدي كي بو آن دا ، تانري ملك لري سيناغا چكمك اوچون بو ايشي اونلاردان ايسته ميشدي . بو آرادا ايبليس ، امتحان دان چيخا بيلمه دي و تانري يا خطاب دئدي :
" مني آدمه سجده ائتمك دن معاف قيل كي من سنين بنده لي يين دن و عيبادتيندن هئچ واخت چكينمه يه يه جه يَم و بو اوزدن مني باغيشلا ."
رحمت باغيشلايان و اوجا تانري دا بويوردو :
" سنين بنده لي ين هئچ احتياجيم يوخدور و بيلدي يين كيمي بوتون وارليق لار منيم ايراده م دن آسيلي ديلار !"
ايبليس اوزوني تانري يا توتوب اونون كَرَم درياسيندان و اؤز ائتدي يي ثواب و عيبادت لردن سؤزآچدي :
" تكجه ايكي ركعت نامازيم دؤرد مين ايل گؤي اوزونده دوام ائده رك تانري سئوگيسي له آليشيب ياناراق هم مه شه سجده ده و عيبادت ده اولموشام وبو اوزدن ده پاداشيمي ديله ييره م . "
تانري بويوردي : " سني بهشت دن آتماغيما هئچ سؤز يوخ دي. آمما يئر اوزون ده كي فاني دونياده ، هر نه گؤيلون ايستيرسه دئه كي سن دن اسيرگه مه يه جه يَم . "
ايبليس ين گؤزلري، تانري نين بو آغير غضبين دن قان چاناغينا دؤنسه ده آغلاركن دئدي :
" قييامته جان ياشار بير حيات ايستيره م و اينسانلارين ايلي يينه ، سومويونه و اوره ك لرينه گيرمك ايذني و هابئله چئشيدلي قييافه لره دوشوب اينسانلاري آلداتماق گوجو ."
تانري نين ايسته يي له ايبليس بو گوج لره صاحيب اولوب جنت دن چيخاريلدي و قاوولا – قاوولا آند ايچدي كي يئر اوزونده هامي ني گوناها ساليب اونلاري مال ييغماغا ،جينايته و شهوته سورمه يه و حرام ايش لره قاريش ديرماغا چاليشا ! هم ده اگر صالح ، مقدس و پاك اينسانلارين قلبينده، اؤزونه يئر آچانما سادا باشقا جيليد لره گيريب اونلاري دا عذابا و مصيبته سالا ."
اولو تانري كي آدمي ياراتميشدي يئرده اؤزونه خليفه ائده ،ايبليسين شرّيندن اوزاق قالسين دييه، آدم و حوّايه جنّت ده ياشاماق ايمكاني ياراتدي و اونلاري گوناه ايشله مه دن يئره گؤنده رمك ايسته مه دي. تكجه ايسته يي ده بو اولدي :
" گؤستردي ييم بو آغاجا هئچ واخت ياخين لاشمايين و اونون ميوه لريني دادمايين تا هميشه ليك جنت آياق لاري نيزين آلتيندا اولا . باشقا هرنه وارسا آمما سيزه عاييد دير. "
آغاجين اؤزَل لي يي ده دونيانين بوتون ميوه لريني و بيتگي لريني يئتيشديرمك گوجونه صاحيب اولماغي ايدي. او بوغدا ، انجير ، اوزوم ، آلما و مين لر ميوه و گؤيه رَنتي نين قايناقي ايدي كي هر نه ايراده ائتسه يدين اَل اوزاداراق اُوووج دا اولوردي.
ايبليس ين اوخو داشا دَييب آدم حوانين جنت ده ياشامالاري ، اونون آمالي نين پوچا چيخماسي كيمي بير زاد ايدي. اونا گؤره ده فيكره دوشوب اونلاري آلداتماق و وسوسه ائتمك قرارينا گلدي. او يئرده ، گؤي ده و جنّتين اطرافيندا ديدرگين حالدا دولاشاراق جنّته يول تاپماغ اوچون بوتون ملاكه لره و وارليق لارا اوز سالسادا سؤزو يئره دوشدو.
نهايت ده بير ايلان اونون فِعلينه اويوب ايبليسي آغزيندا گيزله ده رك جنَّته آپاردي.
ايبليس ايلان قيليغيندا آدمه دئدي :
" گلمي شه م موشتولوغا كي بوندان بئله ، تانري او آغاجين بوتون نعمت لريني سيزه حلال ائديب دي !"
آدم بو سؤزاره اويمادان ايلان دان اوزاقلاشدي و ايبليس ين تكجه چاره سي حوّاني آلداتماق اولدي. ايبليس حوّاني گؤروب اونا ياخين لاشديقدا دئدي :
"گلمي شَم سنه بشارت وئر ه م . آدم نن اؤنجه ده سنه . نيييه كي اگر آدم ين سن دن تئز بو ايش دن خبري اولسا ، او سن دن اؤنجه گئديب او مقدس آغاجين ميولرين دن ييه جك كي دونيا دوردوقجا اونون ديلي هم مه شه سنه اوزون اولسون . بشارت ده بودور كي آللاه تعالا او آغاجين نعمت لريني بو گون دن بئله سيزه حلال ائديب دي. "
حوّا سئوينجين دن و او فيكرين له كي هم مه شه سؤز اونون اولا، گئدير او آغاجا ساري و ملك لر قاباغيني آلسا لاردا ، تانري نين ايسته يي اوزره اوننان ايش لري اولمور تا او ، اؤز دوشونجه سي و ايراده سي له تصميم توتا.
حوّا ، آدمي ده گؤزل ليك جاذيبه لري له آلداداراق ، اونودا اؤزوله بيرليك ده او آغاجين ميوه سيني يئمه يه دعوت ائتدي.
آدم حوا بير آلما دريب هره سي اوندان بير ديش يييه رك بؤيوك تانري اونلارا ظاهير اولوب گوناها باتديق لاريندان سؤز آچاراق ايراده سين دن دانيشدي و اونلارين يئره هبوط ائتمه لريندن. آنجاق آدم بو جور آسانليق لا ايبليسه اويدوق لاريني گؤره رك تانري دان بير نئچه ديله يي اولدو :
" ايبليس بئله بير گوجه صاحيب اولاراق بيزه ده باشقا بير مرحمت لر عنايت ائتمه لي سن كي بيزيم ده بير داها ،جنّته قاييتماق ايمكاني ميز اولا. "
تانري بويوردو :
" سنه و بوتون صالح و فاني اينسانلارا كي سن له حوانين سُو يوندان عمله گله جك لر ، يئني دن جنّته قاووشماق موژده سي وئره رك ، سيزين هر گوناهيزي بير گوناه حسابلاركن هر ثواب ايش لريزه اون برابر پاداش وئره جه يَم . "
آدم تانري دان داها آرتيق مرحمت ديله رك تانري نين ايراده سي له توبه قاپيسي اؤله نه جان اينسانلارين اوزونه آچيق قويولدي و اونون ريضاسي اوچون چاليشانلارا ، هم مه شه جبران ائتمك فورصتي وئريلدي.
بو معصيت اوزره آدم حوا دا، ايبليس وايلان لا بير ليك ده يئر كوره سينه سورگون اولدولار . آمما بو آرادا آدم ين اوزو قاپ قارا اولاراق حوّاني وحشت گؤتوردو . ائله اولدي كي ملاكه لرده آغلاييب تانري دان آدمه مرحمت ديله ديلر.
تانري آدمه رحم ائده رك امر ائتدي اوگونون صاباحي سي كي آيين اون اوچو يدي اوروج توتسون . آدم ده آيين اون اوچو سهل ايدي ايكي گون سوراني دا كي او گئجه لر ي آيين ايشيقليقي هامي گونلردن چوخ اولار اوروج توتدي.
بئله ليك له آدم ين اوزو آغا چيخيب قره لكه لر اوزون دن سيليندي و جنَّت دن وئريلن يارپاقلارلا ، اوننان حوّا هر ايكيسي ده ناموس لاريني اؤرتدو لر . هابئله اونلارا اكينچي ليك و حئيواندارليق ين بيليگي ده اؤيره نيله رك ، ياشاييش ين آجي و شيرين لري نن باش باشا قالديلار . آدم حوا آللاه تعالايا سجده ائديب شوكر ائتمك له بوتون آرزولاري اؤزلريني شيطان دان قوروماق ايدي.
آدم حوانين ايلك ائولاد لاري بير قيز اولاراق آدي " عناق " ايدي كي ايبليس ين حيله لرينه آلداناراق جين لر له اَل بير اولوب اولمايان فساد و چيركين ليك لردن چيخدي و آخيردا تانري نين غضبي له بير ييرتيجي قورد ، اونو ديده رك يئدي اوددي .
آدم حوّا تانري يا يالواراراق " قابيل " آديندا بير اوغول لاري اولدي كي بُلوغ ياشينا چاتديقدا جين لر نسلين دن اولان " جهانه " آدلي بير قيزلا وصلت ائتدي. قابيل دن سونرا قارداشي "هابيل" آنادان اولدي كي اودا گنج ليك ده جنّت حوري لري نين بيري نن كي آدي "نزله " يدي ائولن دي.
هابيل ين بيليك لي و تانري يا اولدوغو اينانجي اوزره ، اوجا و بؤيوك آللاهين امري نن قرار اولدو كي آدم، اؤزون نن سورا هابيلي پيغمبر لي يه سئچه كي ايبليس ، بو سؤزو قابيله خبر وئره رك ، قابيل ده دوردي آتاسينا قارشي اعتراضا .
آدم ايلاهي ايلهام لاراساسيندا دوشونه رك هابيل له قابيلي يانينا چاغيريب دئدي :
" هر ايكي نيزاؤز وار دؤولتي نيزدن تانري اوچون بير تؤحفه سئچين كي هر هانسي نيزي آللاه تعالا پيغمبر لي يه سئچسه، يوللاديغي نورلا اوهديه ني كاييناتا آپارا جاق دير. "
قابيل كي گؤزو دار و دونيا مالينا واله بير ي ايدي و ايشي اكينچي ليك ، اؤز بدطينت لي يي و خيسَّتي له اَل ده ائتدي يي تاخيل لارين اَن درده دَيمَزيني آييريب تانري يا تقديم ائتمك قرارينا گلدي . هابيل ده كي يئر اوزونده مال حئيوان بسله مك له چاليشيردي سوروسون دن اَن گؤزل و پروار بير قوچ آييريب تانري يا هديه وئرمك قرارينا گلدي. بو آن دا گؤي اوزه رين دن يئره ساچيلان ايشيقلار گليب قوچو سئچه رك اونو گؤي لره گؤتوردو و بئله ليك له قابيلين سؤز يئري سي هئچ قالمادي.
ايبليس آمما يئنه راحات دورماييب حَسَد ، كين و نيفرت دويغولاري له قابيلين اوره يينه يول تاپيپ دئدي :
" قارداشيني اؤلدوروب آرادان آپارماسان سنين نسلين دن تؤره نن ائولاد لارين باشي همه مه شه ليك آشاغي اولاجاق و هابيل ين نژادي دونيا واركن سنين ائولاد لاران حاكيم اولاجاق . "
قابيل ، وسوسه اولاراق هابيل ين باشيني داش لار لا اَزيب اؤلدورَركن دوز ائله او لحظه اونون خانيمي " نزله " ده بير اوغلان دوغور كي سونرالارآدم اونا دا " هابيل " آدي وئرير.
قابيل قارداشيني قَتله يئتيرديك ده ، گؤرور كي ايكي قارقا بير بير ي نين جانينا دوشه رك بيري وسط ده اؤلوري و اوبيري يئري دئشيب اوني قويلويوري. قابيل بونو گؤردوك ده اودا قارداشي هابيلي تورپاق دا دفن ائتمه يه باشلير.
آدم ، قابيل دن هابيلي سوروشاراق اونون يالان سؤزلرينه اويمادان دئيير :
" مني گؤتور جيينايت يئرينه !"
آدم ، قيرخ گون هابيله ياس ساخلاسادا، ائولاد ايتگي سي نين آجي سيندان ، اؤلنه جان اوزي گولمه دي.
ايبليس يئنه قابيل دن ا َل چكمه دي و اونون اَلي نن آلاولي بير تونقال قالاديب اود آلاوي بيرجه تانري يئرينه سيتاييش ائتمه يي يئر اوزون ده دَب ائتديردي.
تانري آدمه " شِيث " آدلي دؤردونجو بير ائولاد دا وئرير كي اودا جنّت گلين لري نين بيري نن كي آدي " ناعمه " يدي ائوله نيري و بو ائولي لي يين ميوه سي " حوريه " آدلي بير قيز اولور كي اودا هابيل ين اوغلونان ازدواج ائدير.
آدم ين اؤلومو ياخين لاشاركن اؤزون دن سونرا رَسالَتي و تانري نين اونا هديه ائتدي يي بوتون ايلاهي بيلگي لري اوغلو شئيثه تاپشيراراق دئدي :
" بو سيرري كيمسه يه دئمه كي قارداشين هابيل كيمي سني ده آرادان آپارار لار. "
آدم ين توپراقي جومعه گونو يوغرولدوغو كيمي 936 ايل دن سونرا اون گون لوك بير مريض ليك دن سونرا مقدس روحو عرشه ساري قاناد آچيري. حوّا دا بير ايل دن سونرا 15 گونلوك بير ناخوشلوق كئچيره ر كن دونياسيني دَييشيب آدم ين مزاري يانيندا دفن اولدي.
آدم اؤلوم لحظه لرينده ، تانري نين مَلَك لري جبرئيل ، ميكائيل و عزرائيلي باشي اوستون ده گؤره ركن اونلارا اعتراض ائديب دئيير :
" من بيله سي هله منيم 60 ايل عؤمروم دن قاليب دي و بو عجله ندن دي بيلميره م . " بو آن دا جبرئيل كئچميشي يادينا سالاراق دئيير :
" بير گون تانري سني پيغمبرلري نن گؤروشدوره رك ، سن داوود حضرت لري نه 40 ايل عؤمري آز بيله رك ايسته ميشدين كي 60 ايل سنين عؤمرون دن كسيب قويسون اونون عؤمري اوستونه كي ائله بيل بوسؤزو سن ياددان چيخار ديب سان !"
آدم ، اونوتدوغو بو سؤز اوچون باغيش ديله ر كن ، بيرجه تانري نين اونا بئله بير اوزون عؤمور وئرمه سي نه خاطير،لاپ او سون لحظه لريني ده آللاها شوكر ائتمك له توكه ديب و بيتيرير.
1384