لقمان حکیم حیکایه سی
قرآن ناغیل لاری :
لقمان حكيمين داستاني
اولو تانري نين لقمان اوچون هديه ائتدي يي حيكمت لر ، اوندا اولان تقوا و معنوي دَ يَر لردن آسيلي اولاراق ، اونون درين دوشونجه لره دالماسي ايله ده بؤيوك ايلگي سي واردير . دونيادا هئچ بير شئي يوخ ايدي كي اونا فيكر ائتديك ده تانري نين قدرتينه حيران قالمايا و يارا نيشين سير لاري اونو واله ائتمه يه . او حياتيندا اوز وئره ن آجي يا شيرين ماجرا لردن ، نه چوخ كدر له نردي و نه ده چوخ سئوينه ردي. كيمسه نين حاققيندا نه ائشيت سه يدي ده تا او سؤزلرين اصيل قايناقين اله كئچير مه يينجه و دوز لو يو يالانليقي ثابيت اولمايينجا ، قضاوت ائتمزدي. بو اوزدن ايسه بير گون آللاه تعالا، مَلَك لردن نئچه سيني لقمانين حوضورونا يوللاييب اوندان يئر اوزونده قضاوت ايشين ده چاليشماقين ايسته ديلر . لقمان دئدي : " اگر بيرجه و بؤيوك آللاهين امري بو اولورسا اوندان اطاعت ائتمك واجيب دير آمما اگر اختيار اؤزاَليم ده اولسايدي ، يقين كي هئچ واخت قبول ائتمه يه جه يديم . دونيادا عدالت و دوزلوك له قضاوت ائله مك دن چتين ايش ، بيرده اؤزو دي."
تانري اونون بو عظمت لي روحونو گؤردوك ده ، اوگون دن بيله سينه حيكمت سير لاري نين گيزلي قاپي سيني آچماق لا ، اوحيكمت دولو سؤزلري و عمل لري نن هميشه خلقين هدايينه چاليشماق لا باشاريلي بير حكيم كيمي ده خلقين خيدمتين ده ايدي و اؤز دؤرون ده اينجيك لي جانلارين و يارالارين مرهمي كيمي.
لقمانين سؤزلري درين آنلام لار داشي ياراق عصير لر بويو ديل دن ديله و سينه دن سينه يه گزسه ده ، هله ايسه خلقي دوشونجه يه وادار ائدير. اؤزل ليك له او اؤز ائولاديني خطاب قرار وئره رك بئله ذئييردي :
"دونيادا چيي نينده داش دمير داشي سان ، بير كؤتو قونشونون كؤلگه سيني داشيماق دان آغير دئييل . اينسانلار نه قدر عذاب اذيت چكسه لرده ، يو خسول لوق كيمي آغير و آجي درد يوخ دور . قيامته اينانماسان چاليش كي هئچ واخت يوخودان دورماياسان و گؤره جك سن كي مومكون دئييل . اوره يينده اؤلوم اوچون شوبهه اولورسا چاليش كي يوخو يا گئديب ياتماياسان و گؤره جك سن كي اولان ايش دئييل . دونيا درين بير دنيز دير كي كيمسه بوغولمادان اونون جايناغين دان جان قورتار ماياجاق دير . بونا گؤره ياشاييشين بير گمي كيمي اولسون كي ايمان دان دوزه له رك اونون يئلكن لري تانري يا توكل ائتمك له سني سون يولچولوغونا گؤتورسون . آخيرت ده اگر بوتون جين لرين و اينس لرين گوناه لاري نان دا حوضور تاپسان ، يئنه آللاهين لوطفونو اونوتما . نييه كي آللاه هميشه باغيشلايان و مهربان دير . "
بير گون لقمان حكيمين غلام لاريندان بيري اوندان ايستير كي كسدي يي قوربانليقين لاپ يئمه لي يئرين دن اونا پاي آپارا . بو آن دا لقمان كسيله ن داوارين ديليني و اوره ييني اونا وئرير. غلام كي بو ايش دن راضي گؤرونمور دؤنور دئيير كي اگر ايسته سه يدين منه كؤتو بير پاي آييراسان نه وئره جه يدين ؟ " لقمان بويورور : " يئنه ائله بو ديل ايله اوره يي!" ديل له اوره ك اگر پاك و طاهير اولورسا اونلاردان قييمت لي بير شئي يوخدور. "
لقمان حكيمين حيات زاماني ، " ايوب " حضرت لري نين ياشاييش دئوري نن بير تاريخ ده اولسادا ، او عصرده بني اسرائيلين چوخو حضرت موسي نين تاپشيريق لارين اونوداراق ، زورا و ظولمه قالخيب اَل سيز آياقسيزلاري اَزه ركن ، آللاهي بوسبوتون اونوتموشدولار . بو اوزدن ده تانري اونلارا " جالوت " آدلي بير ظاليم حاكيم مسلط ائده رك او آدام بني اسرائيلين زنگين آدام لارين اؤلدورمك له مال دؤولت لرينه صاحاب دوروردي و ناموس لاري دا اونون خييانتين دن كناردا قالميردي .
بني اسرائيل خلقي بو دهشت و آجي يا سون قويولسون دييه يئنه آللاه تعالايا اوز گتيريب دوعا ونيياييش ائتمك ايله بؤيوك تانري دان باغيش و قورتولوش ديله ديلر. آللاه تعالا دا " ارميا " آدلي بير نبي مبعوث ائده رك اونون يارديم لاري و ايلاهي بيلگي لري نتيجه سين ده " طالوت " ، حوكومتي اَله آلير . طالوت اي ييت بير گنج ايدي كي يوخسول عائيله دن اولورسا ائله يه بيلدي آز سوره ده بؤيوك سلحشورلارينان بير قشون تشكيل وئره و گؤستردي يي شجاعت لر له ، ظفر يوللاريني بني اسرائيلين اوزونه آچا و اونلاري " جالوت " ون سؤكوجو و يير تيجي جايناق لاريندان نجات وئره .
آنجاق جالوتا قارشي آپاريلان بو ساواش دا اَن بؤيوك ظفر حضرت داوود ون اولور كي اوزامانلار هله نبوّت مقامينا چاتماميشدي. داوود ، جالوت پاديشاهي جنگ ميدانيندا فيل اوستون ده گؤره رك ، اونا ائله گوج لو بير سو پَنگ داشي توللايير كي جالوت ون باشيندا كي تاجين ياقوت لاريله بير گه اونون بئينيني ائله داغيدير كي در حال اؤلومونه سبب اولور .