ضرب المثل های ترکی آذربایجانی

ضرب المثل های ترکی آذربایجانی

 

اسنه ماغ اسنه ماغی گتیرر وای سامانلیق داشینا
کؤرتوددوغون بوراخماز
قوچ ایت دایی سیناچکر،خاتون قیزخالاسینا
دین سیزین کی ایمانسیزدی
اولمه اششکیم یونجابیتینجه
بوشلی بوشلونون ساغلیغین ایستر
مالین بک ساخلاقونشون اوری توتما
چولمک دیغیرلاناردوواغین تاپار
اصیل ایتمزیاغ ایئیمز
مال گئدربیریاناایمان گئدرمین یانا
دالدان آتان داش تؤپوغادئیر
سؤزسؤزی گتیررآرشین بئزی
چک زحمت گؤرلذت
چؤخ دولانان چؤخ بولر (چؤخ دولانان تؤپوغاداش دئیر)
دوه اوینویانداقاریاغار
نانجیبه چالاسی یا گئتمه
اششک ساتان کؤششک آلانماز
قونشی پایی یاخچی دی بیرگون سنده بیرگون منده
قونشی قونشویاباخارجانینی اودایاخار
خؤروزیؤخویدی سحرآچیلمیردی؟
جوجه نی پائیزداساناللار
یاغ یؤغوتداندی،یؤغوت یاغدان
گلین اؤینویانماز دیئراوتاق ایری دی
موساهیبین باب ائیله،گؤرن دئسین هابئیله
قارا قارقانین بالاسی اؤزونه شیرین دی
ایگنه هامی نی بئزر اؤزی لوت گئزر
کردالی کردارین ئیئر،کردارسیزلار کؤینک گیرر
حالواحالوادئمگیلن اغیزشیرین اؤلماز
چیراخ اوز دوره سینه ایشیق سالار
دلی دلی یه باخار،چوماغین ایری توتار
دلی یه یئل وئرالینه بئل وئر
سوزی آت یئره صاحابی گؤتورر
سوزی باجان دئمه باجین باجیسی وار
کار ائشیتمز اویدورار
دالدان آتیلان داش تو پوخدان دئییر
اورکن نه قدر اوزون اولسادا دوغاناقدان کئچر
ایت هورر کاروان کئچر
ال الی یووار الده اوزو
دوز یولون یئریه بیلمیر شخملیقدا شلتاق آتر
قاشینی قائیران دئیردی ووردی گوزینی چیخاردی
بیچاق دسته سینی کسمز
ایلان هر یئرده ایری گئتسه اوز یوواسینا دوز گئدر
کچل باخار گوزگیه آدینی قویار اوزگیه
دووه اوینیاندا قار یاغار
پیشیگین آغیزی اته چاتماز دئیر منداردی
بیر ساعتدی تنبکی یانیر الان دئیر نه توستیسیدی
باغدا اریک واریدی سلام علیک واریدی باغدان اریک کوتاردی سلام علیک کوتاردی
گلین اوینیا بیلمز دئیر اتاق ایریدی
گلین اوجاقا گلر
قوناق قوناقی ایسته مز ائو ییه سی هر اکیسینی
تزه یونجا ائششگه باش آغریسی گتیرر
سره دن قالان قوتور اولار
ائل گوجی سئل گوجی
درمانچی آجینان اولیر کووزه (درمانچینین سهمی ) گوتیرمیر
خیاطین اگر اینه سینن ساپی ائتمه سیدی گونده اون دست کت شلوار تیکردی
کچلین آدینی قویاللار زلفعلی کورین آدینی قویاللار نورعلی
کور توتدیقینی بور آخماز
اوجوزدی اتین شورباسی اولماز
الله ایکی یومروغو بیر باشا وورماز
بوننان فاتیا تومان اولماز
سو آخیب یولون تاپار
قازان هللنیب قاپاغین تاپار
قازان قازان دییر دیبین قارادی
ایگید اوغلان داییسینا چئکر خانم قیز خالاسینا
مثلده معرفت اولماز
هم خدانی ایستیر هم خرمانی
ایش گوردیرنین دی گورنین دگیر
ایری اوتیراق دوز دانیشاق
دلی قوییا بیر داش آتار یوز آغیلی چیخاردا بیلمز
تولا ایتدنده موندار اولار
یئر برک اولاندا اوکوز اوکوزدن اینجی یر
ساخلا سامانی گلر زامانی
ایت ایتدیگین ترک ایتسه ده سومسیکلیگین ترک ائتمز
یورقانا بورین ائلنن سورین
کئچینین قوتورو بولاقین گوزینن سو ایچر
یئمیشین یاخچیسینس چاققال یئیر
جوجه نی پائیز آخیرنده ساییاللا
چادراسیزدیخدان ائوده قالیبدی
جالانان سو بیر داها کوزیه قایتماز
جوجه یومرتادان چیخار قابیقینی بئگنمز
دوز یئیب دوزقابینی سیندرمازلار
صبریله قوورادان حلوا پیشر
ایله بیل آغزینا قویوت آتیبدیر
یاخاما سانجاق ساچمیبسان کی
کورا نه گئجه نه گوندوز
دونیانی بوغدا توتسادا کهلیگین روزیسی چینقیلدیر
دردلی دئینگن اولار
باشدا آغیل اولماسا بدن عذابدا اولار
ائل اوز دلی سینی بور آخماز
چراغ دیبینه ایشیق سالماز
خالقا ایت هورسه بیزه چاققال هورر
گونشیا اومود اولان شامسیز قالار
جواهر جیندا آراسیندا اولار
بونون ایپینین اوستینه اودون یغماق اولماز
ده وه اویناسا قار یاغار
ده وه نی آپاران ائششکدیر
ده وه ده ن بیر قیل دا غنیمتدیر
ده وه نی ایتیریب کرششه یی آختاریر
ده نی ساتان ائششک آلابیلمه ز
ده وه نین آیاغی آلتیندا قاریشقا ازیلمه ز
ده وه چینه ن قوهوم اولانین دروازاسی گن گرک
ده وه نی چؤمچه ینه ن سووارمازلار
گئجه گئدر گونوز گلر
گئجه سول یاتان سحر سول دورار
گئجه نین خئیریندن گونوزون شری یاخجی دیر
گئجه سیلاحلی گونوز کولاهلی گرک
گئجه گونوزوموز بیر اولوب
کاسیب گئیسه دییه رلر هاردان تاپدین ، دولتدی گئیسه دییه رلر مبارکدیر
کاسیبین گونو ایتین گونو
کاسیب پول تاپسادا یئر تاپماز
کاسیبین دوواری آلچاق اولار
کاسیبین گؤزو توخ اولار
کاسیبین سؤزو ، یورغونون گؤزو
کاسیبی ده وه اوستونده بووه سانجار
کاسیبین بیر اوغلو اولدو اونوندا بوینو ایری اولدو
کاسیبا قول اول وارلییا اوغول اولما
کاسیب اوشاغی گؤرمه میش بالاسی اولمویاسان
ائششه ک هارا دوشک هارا
همدان اوزاخ کردیسیه یوخون
پیچاق اوز دسته سین کسمز
گلین اوینیا بیلمیر دییئیر یر ئیریدی
ائششه کی باغلاسان آت یانونا یا خویون گوتورار یا خاصیتین
ال الی یووار ، ال ده دؤنه ر اوزو یووار
اؤز مالیم گؤرسه نمیر ، اؤزگه مالی آلانیب
آج قارین ، آجی آیران
اود دئدیم دیلیم یاندی
ایتین ایاغیندان تیکان چیخاردیر
ایری اوتوراق دوز دانیشاق
اوزو به زکلی ، ایچی ته زکلی
الینه ن سو داممیر
اودا گلمیسن سویا ؟
تویوق نه قدیر کؤکله اوقدیرده بوزدومو دارالار
داغدا جئیران گؤرسه دیر
وارلی گئیه نده دییه رلر موبارکدیر ، یوخسول گئیه نده دییه رلر هاردان تاپدین
قونشو قونشودان سحر اویانماغی اؤرگه نه ر
هرکیم ائششه ک اولدو سنده پالانی اول
آتداکی داش دوروب اوسته کی داش دورمور
ائویمدن چیخیر قارنیما گئدیر
آشاغی دا ایله شمیر ، یوخاریدا یئر یوخدو
آت آلمه می٫ آخور باغلییاو
آت مینه نینی تانیر
آته مینه نونی٬ دون گیدره نو
آته لن دوشه ر
آج آرم٬ داش ده ییر
آجنه ایت غرخاوری
آچلمه میش سفره بیر عیبی وار٫ آچلن سفره نو مین بیر
آرپه اکن٬ بوغدرم
آدامین آلنینا هر نمه یازمیشلار٬ ائله اودور
آغ ایتین٫ قارا گونه
آغریمایان باشا٬ دسمال باغلامازلار
آغ توپورجک گؤره نده٫ اونا خیال ایکی قیرانلیقدیر
آغ یارما٬ قارا گون اوچوندور
آغاج گؤره نده٫ هیز ایت قاچار
آل آپارمیش
آبری باهار گؤیاوتو دئییل کی گئنه گؤیهره
آبرینی یئمیش٫ حیانی سیچمیش
قارا باخت داغلارا چیخسا ، داغلاری دومان آلار
قیزیم سنه دئییره م گلینیم سن ائشیت
بؤیوک باشین ، بؤیوک بلاسی اولار
قویونو قازان گن قازار ، درین قازار ، اؤزونه قازار
ساخلا سامانی ، گلر زامانی
همیشه شعبان ، بیر گونده رمضان
اغزیندان سود ایسی گلیر
یومورتاسیندان چیخمامیشدان باش یاریر
قونشوم منی یاد ائله سین ، بیر ایچی بوش گیردکانلا .
ده وه دن ده بیر قیل غنیمتدیر .
مه چیدین قاپیسی آچیقدیر ، ایتین اوزونه نه گلیب
کئچل داوا بیلسه ، اؤز باشینا یاخار
ضررین یارسیندان قاییتماق ، منفعتدیر
نیسیه گیرمه ز کیسییه
گلین اویناماق باشارمیر ، دئییر یئر ایری دیر
قیش چیخار ، اوزو قارالیق کؤموره قالار
قارا گونون عمرو آز اولار
نفسی ایستی یئردن چیخیر
عجله ایشینه شئیطان قاریشار
هئچ کیم اؤز قاتیغینا تورش دئمه ز
پیچاق اؤز دسته سینی که سمه ز
قورددان قورخان ، قویون ساخلاماز
گؤیلو بالیق اتی ایسته یه ن … قویار بوز اوستونه
ال ایتدن مشهوردور
دئیه سن جانین قاشینیر
یا حسن کئچل ، یا کئچل حسن
قارداشلار شاواشدی ، آخماخلار ایناندی
خاتین قیز خالاسینا ، قوچ ایگیت دایی سینا
هوره ن ایت قاپماز
ده وه یه دئدیلر بئلین ایری دیر ، دئدی هارام دوزدو ؟
کور الله دان نه ایسته ر ایکی گؤز ، بیری ایری بیری دوز
ائششه ییم اؤلمه یونجا بیتینجه ن ، یونجام سارالما ، توربا تیکینجه ن
ایلان سانجان آلاجا ایپدن قورخار
قوناق قوناغی ایسته مه ز ائو ییه سی هئچ بیریسین
ایلان یئییب اژدها اولوب
دوستوم منی یاد ائله سین ، بیر ایچی بوش گیردکانلا
یاغیشدان قورتولوب دولویا دوشدوک
آتی آتین یانیندا باغلاسان همرنگ اولماسادا همخوی اولار
به ی وئره ن آتین دیشله رینی سایمازلار
یاخینا گلمه اییین گلیر ، اوزاغا گئتمه جانیم چیخیر
باخما اوزونون قاراسینا ، باخ آنلینین سیتارا سینا
گیر مجنونون گؤزونه باخ لیلینین اوزونه
گؤزل آغا چوخ گؤزلیدی ، بیرده بیر چیچه ک چیخارتدی
اؤلمه ک اگر اؤلمه کدیر، بونه جان وئرمه کدیر
یئکه باشین یئکه بلاسی اولار
اؤلسون او پیس کی یئرینه یاخجی سی گه له جه ک
دئییر تویوغون بیر قیچی وار
اؤزووه بیر اینه باتیر اؤزگویه بیر چووالدیز
سینان قول ، بویوندان آسلانار
ائله یئرده یاتماز آلتینا سو چیخا
چؤمچه اشدان ایستی اولوب
خلیفه کیسه سیندن باغیشلیر
تولکویه دئدیلر شاهیدین کیمدی ؟ دئدی قویروغوم
پیچاق ویرسان قانی چیخماز
بؤرکووی قوی قاباغیوا
سنین کیمی دوستو اولانا دشمن لازیم دئییل
کیمسه آتاسی اؤلن قدر یاسلی دئییل
آج تویوق یاتار یوخودا داری گؤره ر
لالین دیلینی آناسی بیلر
سینان قول بویوندان آسلانار

اوندا بیلمه یه جکسن / نصرت کسمنلی

اوندا بیلمه یه جکسن / نصرت کسمنلی

 

سن سیز ائله بیلمه اؤله جه یه م من
قارا بیر کدره دؤنه جه یه م من
گئجه لر یوخونا گله جه یه م من
سن منی اونودا بیلمه یه جک سن

عمرونده ناراحات ایزیم قالاجاق
آلووم سؤنسه ده کؤزوم قالاجاق
آرخانجا همیشه گؤزوم قالاجاق
سن منی اونودا بیلمه یه جک سن

سن ائله بیلمه کی غمدن اوزاقسان
عمرونو گونونو اودوزاجاقسان
اؤزونو بلکه ده اودوزاجاقسان
سن منی اونودا بیلمه یه جک سن

منی اونوتماغا عینادین کیمی
ایلک سئوگی آغریسی ، فریادین کیمی
لاپ اؤز آدین سوی آدین کیمی
سن منی اونودا بیلمه یه جک سن

آلله دان قاناد ایسته دیم / بختیار وهاب زاده

آلله دان قاناد ایسته دیم / بختیار وهابزاده

 

آللاه دان قاناد ایسته دیم
آللاه منه خیال وئردی
بو قانادلی خیال منه
یاشاماغا ماجال وئردی


آللاه دان فرح ایسته دیم
آللاه منه کدر وئردی
بو کدریم قدریمه
تامام باشقا قدر وئردی

آللاه دان عاغیل ایسته دیم
آللاه منه اوره ک وئردی
بو اوره ک منیم عمرومه
غم اوستونه غم گتیردی

آلله دان دؤزوم ایسته دیم
آللاه منه غضب وئردی
من آللاه دان رحم ایسته دیم
منه بوللو عذاب وئردی

من آللاه دان حق ایسته دیم
ظولمونو گئن بول ائیله دی
عذابلارین کوتانینا
او سینه می یول ائیله دی

ایکی کور / بختیار وهابزاده

ایکی کور / بختیار وهابزاده

 

بیر کور تانیرام ، گؤزو کورسادا ، اؤزو کور دئییل
عاغلینا حیسسینه ، او نان کور دئییل
گئجه لی گوندوزلو یازیر اوخویور
عاغیلی گؤزویله او گؤرور ، دویور

آنجاق بیری ده وار کور دئییل سه ده
گؤزو گؤرمور
دوستو گؤز اؤنونده اؤلدورولسه ده
گؤرمه دیم دئییر

یاخشی یا اورتاقدیر یامانی گؤرمور
او ساعاتا باخیر زامانی گؤرمور
فیکرینی حیسسینی اوجادان دئمه ز
بعضن گؤردویونو گؤرمه ک ایسته مه ز

گؤزلری گؤرمویه ن کور دئییل هله
گؤرمه ک ایسته مییه ن کوردور ، دئییرم
بئله موغاویله بیئله جاهیله
حیاتین اؤزوره قوردور دئییرم

الله / بختیار وهاب‌زاده

الله / بختیار وهاب‌زاده

 

ایدراک دا یول آچمیش گئجدن گوندوزه الله
گولدورمه سن اوز گونلووی گولمز ئوزه الله
دونیایه شفق لره کیمی تانریم سه په لنمیش
قلبین گوزی یانمازسا گورونمز گوزه الله

الله بیلیریک جیسم دئیل ، بس نه دیر الله
ان یوکسک اولان حاقدا حقیقت ده دیر الله
دوندون سا ،ته کامیل ده ، گوزلیک قاباغین دا
درک اد بو تعجوب ده، بو حیرت ده دیر الله
بیلدیک بیلیرک گیزلی دیر اینسانداکی قودرت
هرکس اونی فهم ادمه سه عاجیزدیر او البت
اینسانن ازل بورجو دیر اینسانغا حورمت
اینسانغا حورمت ده ، لیاقت ده دیر الله
گرجک ده بودور گیزلی دی هر ذره ده وحدت
بیر ذره ایچه ن کول له ، قووشماق اولی نییت
گوردوک لریمیز ظاهیری دیر بطنه نوفوذ ائت
باطین ده کی ، جوهرده کی ، فیطرت ده دیر الله
فیطرت ده یاتر سوزده ، سوزون اوز یوکی فیکریم
سئچمیش سئچه جک دایما توک دن توکی فیکریم
من بیر آغاجام یارپاغی سوزلر، کوکی فیکریم
سوزلرده دئیل سوزده کی حیکمت ده دیر الله
اینسان ، تپه دن دیرناناغا سن آرزو دیلئک سن
لفظینده دویوم سوز ، فقط عیشقین ده مه لک سن
ظولمون اوزونه حاق دئیلن سیل له نی چکسن
سیل له نده موهورلنمیش او غیرت ده دیر الله
جاهیل ائلر آلچاق لیغا اوز قلبینه ین مز
وجیدان نان اگر دونسه ده خیری نن او دونمز
ظولمته ، جهالت ده ، عداوت ده گورونمز
ایلغاردا ،صداقته، موحبت ده دیر

باغیشلا / نصرت کسمنلی

باغیشلا / نصرت کسمنلی

 

بیر سؤزومله اوره یینه توخوندوم
یالواردیغیم سؤزلریمه باغیشلا
ایسته ییرسن گل دیلیمدن آس آنجاق
سنی سئون گؤزلریمه باغیشلا

هارا گئتسه ، سیزه طرف یول آلان
یالنیز سنین آتشینه قالانان
ائوینیزه پروانه تک دولانان
ناخیش – ناخیش ایزلریمه باغیشلا
..
اؤزون یازدین اوره ییمه آدینی
سن گؤستردین محبتین دادینی
اینجیک لیین آتشی نی اودونو
کوله دؤنموش گؤزلریمه باغیشلا

اوزونده بیر تبسم /نصرت کسمنلی

اوزونده بیر تبسم /نصرت کسمنلی

 

اوزونده بیر تبسم
سن دؤنوب باخمادین می ؟
بیر باخیشلا کؤنلومو
یاندیریب یاخمادین می ؟

یاشادین اومودومدا
کول آختاردین اولدومدا
قارالمیش بولودومدا
شیمشک تک چاخمادین می ؟
..
آتیب اوزدن تئلینی
بال ائیله دین دیلینی
منیم تک بیر دلینی
یولوندان ساخلادین می ؟
..
کولک کیمی اسن سن
شئیطان می ، یا نه سن سن ؟
پامبیقلا باش کسن سن
آللاهدان قورخمادین می ؟

بوراخ اللریمی / نصرت کسمنلی

بوراخ اللریم / نصرت کسمنلی

 

این شعر زیبا را شهربانوی عزیز برای شش‌مین سال‌گرد شیندخت هدیه کرده. با تشکر از زحمات همیشگی این عزیز.

بوراخ اللریمی داها
الیم الینده اوشودو
آیریلیق زامانی گلدی
بو دا آللاهین ایشیدی

سن اوزومه باخا – باخا
یازما هر ایشی گوناها
اللریندن اوچدو داها
سئوگی بیر فرصت قوشویدو
..
هوچ بیلدین می نه لر چکدیم؟
سنلی واختدا دا تکیدیم
اول آخیر گئده جکدیم
بو عشق حسرته توش ایدی
..
بیر آد داشییریق ایندی
« یوخ » دئمه دیک کیم نه دئدی
هر کس منه سئوگیلیدی
هر کس ده سنه کیشیدی
..
سؤندوردون قلبیمده اودو
بیر گونلوک سئوگیدیر آدی
بلکی سنه باهار اولدو
آمما منیم چون قیشیدی
..
بوراخ اللریمی داها
الیم الینده اوشودو
طالع بیزی گرروشدوردو
بودا آللاهین ایشیدی

قادین / اسماعیل جمیلی

قادین / اسماعیل جمیلی


گؤزللیگین آدی قادین
مین ایللرین آخیشیندا
درین دردی اینسانلیغین اوز قاراسی
قورخو دولو اینجارلارین باخیشیندا

آجیلاری تاریخین آچیق یاراسی
یاشامین ایره لیشی
دونیانین یاریسی قادین
یارانیشین اینجه ایشی
گؤزللیک تانریسی قادین
قارا گونلر قامچیسیلا
ایرنج دایاز یاسالارین اوراغیلا
نوختا قیران هوسلرین
کوف قاپسایان یازیلارین یاراغیلا
قول بازاریندا اوجوز آلینان
سویولان دریسی قادین
جنت لرین باها ساتیلان
اویدورما پری سی قادین
بوش سؤزجوکلر بوکویونده بوکولن
سؤمورگه نین جایناغیندا سؤکولن
جانیندان جانلار بؤلونه ن
تانری لارلا دوران یان یانا قادین
سئوگی سی اوغروندا اؤلن
سئودا گؤلونده سونا قادین
یازدا قیشدا عطیر ساچان چیچکلی دال
لایلالارین دوداغیندا
گوندن گونه دادلانان بال
سئویلمه دن سئوه ن قوتسال
یاشامین معناسی قادین
یارین لارین آناسی قادین
سئوگیمیم دادی قادین
گؤزللیگین آدی قادین

سندن اؤته ری / نصرت کسمنلی

سندن اؤته ری / نصرت کسمنلی

 

گول ایسته چمن لری
بیچیم سندن اؤته ری
زهیر دولدور باده یه
ایچیم سندن اؤته ری

نه اولار بیر سلامدان
سایماز کئچمه یانیمدان
جان ایسته اؤز جانیمدان
کئچیم سندن اؤته ری

گوندوز گئجه دن قارا
باخیشین چکیر دارا
هئچ بیلمیرم من هارا
گئدیم سندن اؤته ری

گؤزومدن سئل آخاجاق
سئلدن سؤنه جک اوجاق
هله چوخ آغاراجاق
ساچیم سندن اؤته ری

حایات کوهنه بایاتی
غم لی دیر نفاراتی
اؤلومو یا حیاتی
سئچیم سندن اؤته ری

گئجه گوندوز بیلمه ییر
حسرت قلبیمی یئییر
واللاه یامان گؤینه ییر
ایچیم سندن اؤته ری

بو گئجه / ملا محمد فضولی

بو گئجه / ملا محمد فضولی

 

یئنه اول ماه منیم آلدی قراریم بو گئجه
چیخاجاق دیر فلکه ناهل زاریم بو گئجه
شمع وش محرم بزم ائیله دی او ماه منی
یاناجاق دیر یئنه هجر اودونا ، واریم بوگئجه

هم وصالی اود اولور جانیما ، هم هجرانی
بیر عجب شمع له دوشدو ، سر و کاریم بو گئجه
نه توتون دور کی چیخار چرخه ، دل زاره مگر ؟
هجر داغینی اورار لاله عذاریم بو گئجه
پاره – پاره جگیریم ، ایت لرینه نذر اولسون
اول سر کویا اگر دوشسه گذاریم بو گئجه
صبحه سالدی بو گئجه شمع کیمی قتلیمی هجر
اولا کیم صبح گلینجه ، گله یاریم بو گئجه
واریدی صبح وصالینه فضولی امید
چیخماسا حسرت ، ایله جان فگاریم بو گئجه